Amerika vuruldu. Washington'un tepkisi şaşkınlıkla ifade ediliyor. Bir Beyaz Saray yetkilisi, anlaşmaya diplomasi yoluyla varılmasını memnuniyetle karşıladı, ancak üstü kapalı bir şekilde İran'ın faul yapma olasılığından bahsetti. ABD'li düşünce kuruluşlarındaki birçok stratejist, Çin'in uzun süredir ABD'nin, özellikle de Suudi müttefikinin evi olan Körfez bölgesindeki keskin düşüşünden endişe duyuyor. ABD Orta Doğu'daki müdahalesini azaltırken, Çin ve Rusya'nın güç boşluğunu endişe verici bir oranda doldurmasından endişe ediyor. Her şeyden önce, Çin'i kontrol altına almak için stratejik odağı Doğu Asya'ya kaydıran Hint-Pasifik stratejisinde gerileme olasılığından endişe ediyorlar. Doğu Asya bloke edilirse, Batı Asya'ya girilen bir durum mudur? Diğer bir deyişle Çin, Amerika Birleşik Devletleri'nin arkasındaki alanı ele geçiriyor.

Ancak unutmamamız gereken bir şey var. Anlaşma açıkça Xi Jinping'in siyasi çıkarlarına hizmet etti. Ancak Suudi Arabistan'ın Çin'den yararlanarak kendisini ABD'den koparacağını görmek zor. Aksine, Suudi Arabistan ABD ve Çin arasında iki taraflı bir oyun oynuyor. Veliaht Prens Muhammed bin Salman, ulusal bir dönüşüm projesi olan Vizyon 2030 üzerinde çalışıyor. İç ve dış durumun istikrarı esastır. Husi isyancılarının hava saldırıları gibi İran'dan gelen istikrarsızlık arttıkça, doğrudan İran'la müzakere etmeyi seçtiler. Suudi Arabistan bu süreçte Çin'i arabulucu olarak kullandı ve Pekin'i sonuna kadar güçlendirdi. Bu bir yerde Amerika'nın omurgasına vurmak gibiydi.

Başkan Biden'ın insan hakları meselelerini gündeme getirerek Suudi Arabistan üzerindeki baskısına bir tepkiydi. Ancak yakın tarihli bir Wall Street Journal raporuna göre, ABD'ye başka bir sinyal gönderildi. ABD, İsrail ile istediği gibi diplomatik ilişkiler kuracak, ancak bunun yerine zenginleştirme teknolojisi de dahil olmak üzere sivil nükleer gelişme için destek talep etti. Pekin Anlaşması ile aynı zamanda. Bu, Amerika Birleşik Devletleri'nde kabul edilmesi zor bir talep. Ancak Suudi Arabistan'ın Çin yanlısı hamlelerini engellemek için başka teşvikleri düşünmek gerekiyor. ABD ile Çin arasındaki ulusal çıkarları en üst düzeye çıkarmak için Suudi Arabistan'dan uzaklaşan diplomasinin iradesini ortaya koyuyor. Çin, Suudi Arabistan ve İran'ı ezip kendi tarafına çekerek ABD'yi bastırmadı. Belki de ABD'yi daha fazla çekmek Suudilerin oyunudur.

Her halükarda Çin, Orta Doğu'da elde ettiği diplomatik başarılardan cesaret alıyor. Bununla birlikte, Çin'in bir açık deniz dengeleyici olarak Orta Doğu'da ABD'nin yerini alıp alamayacağı belli değil. Şu anda bile Suriye, Yemen ve Libya'daki iç savaşlar, İran'ın nükleer sorunu, İsrail-Filistin çatışması ve IŞİD gibi terörizm girift bir şekilde iç içe geçmiş durumda. Çin, bu karmaşık sorunları çözmek için kolları sıvayacak kapasiteye ve istekliliğe sahip olacak mı? Beceriksizce üzerine basarsanız, başınız belaya girebilir. Süper güç ABD bile Orta Doğu'ya aktif olarak müdahale etmekten uluslararası siyasi liderliğin zararını görmedi mi? Belki zamanla Çin Orta Doğu'ya karıştığı için pişman olabilir. Kazansanız bile kazanamayabilirsiniz.

13 Mart 2023, Lüksemburg

Amerika vuruldu. Washington'un tepkisi şaşkınlıkla ifade ediliyor. Bir Beyaz Saray yetkilisi, anlaşmaya diplomasi yoluyla varılmasını memnuniyetle karşıladı, ancak üstü kapalı bir şekilde İran'ın faul yapma olasılığından bahsetti. ABD'li düşünce kuruluşlarındaki birçok stratejist, Çin'in uzun süredir ABD'nin, özellikle de Suudi müttefikinin evi olan Körfez bölgesindeki keskin düşüşünden endişe duyuyor. ABD Orta Doğu'daki müdahalesini azaltırken, Çin ve Rusya'nın güç boşluğunu endişe verici bir oranda doldurmasından endişe ediyor. Her şeyden önce, Çin'i kontrol altına almak için stratejik odağı Doğu Asya'ya kaydıran Hint-Pasifik stratejisinde gerileme olasılığından endişe ediyorlar. Doğu Asya bloke edilirse, Batı Asya'ya girilen bir durum mudur? Diğer bir deyişle Çin, Amerika Birleşik Devletleri'nin arkasındaki alanı ele geçiriyor.

Ancak unutmamamız gereken bir şey var. Anlaşma açıkça Xi Jinping'in siyasi çıkarlarına hizmet etti. Ancak Suudi Arabistan'ın Çin'den yararlanarak kendisini ABD'den koparacağını görmek zor. Aksine, Suudi Arabistan ABD ve Çin arasında iki taraflı bir oyun oynuyor. Veliaht Prens Muhammed bin Salman, ulusal bir dönüşüm projesi olan Vizyon 2030 üzerinde çalışıyor. İç ve dış durumun istikrarı esastır. Husi isyancılarının hava saldırıları gibi İran'dan gelen istikrarsızlık arttıkça, doğrudan İran'la müzakere etmeyi seçtiler. Suudi Arabistan bu süreçte Çin'i arabulucu olarak kullandı ve Pekin'i sonuna kadar güçlendirdi. Bu bir yerde Amerika'nın omurgasına vurmak gibiydi.

Başkan Biden'ın insan hakları meselelerini gündeme getirerek Suudi Arabistan üzerindeki baskısına bir tepkiydi. Ancak yakın tarihli bir Wall Street Journal raporuna göre, ABD'ye başka bir sinyal gönderildi. ABD, İsrail ile istediği gibi diplomatik ilişkiler kuracak, ancak bunun yerine zenginleştirme teknolojisi de dahil olmak üzere sivil nükleer gelişme için destek talep etti. Pekin Anlaşması ile aynı zamanda. Bu, Amerika Birleşik Devletleri'nde kabul edilmesi zor bir talep. Ancak Suudi Arabistan'ın Çin yanlısı hamlelerini engellemek için başka teşvikleri düşünmek gerekiyor. ABD ile Çin arasındaki ulusal çıkarları en üst düzeye çıkarmak için Suudi Arabistan'dan uzaklaşan diplomasinin iradesini ortaya koyuyor. Çin, Suudi Arabistan ve İran'ı ezip kendi tarafına çekerek ABD'yi bastırmadı. Belki de ABD'yi daha fazla çekmek Suudilerin oyunudur.

Her halükarda Çin, Orta Doğu'da elde ettiği diplomatik başarılardan cesaret alıyor. Bununla birlikte, Çin'in bir açık deniz dengeleyici olarak Orta Doğu'da ABD'nin yerini alıp alamayacağı belli değil. Şu anda bile Suriye, Yemen ve Libya'daki iç savaşlar, İran'ın nükleer sorunu, İsrail-Filistin çatışması ve IŞİD gibi terörizm girift bir şekilde iç içe geçmiş durumda. Çin, bu karmaşık sorunları çözmek için kolları sıvayacak kapasiteye ve istekliliğe sahip olacak mı? Beceriksizce üzerine basarsanız, başınız belaya girebilir. Süper güç ABD bile Orta Doğu'ya aktif olarak müdahale etmekten uluslararası siyasi liderliğin zararını görmedi mi? Belki zamanla Çin Orta Doğu'ya karıştığı için pişman olabilir. Kazansanız bile kazanamayabilirsiniz.