NATO ‘nun 11-12 Temmuz 2023 Vilnius’ta yapılması planlanan zirvesi
NATO ‘nun 11-12 Temmuz 2023 Vilnius’ta yapılması planlanan zirvesi
NATO içinde, “çerçeve ulus kavramı" şu anda çok uluslu silahlı kuvvetler iş birliğinin ana paradigmasıdır. Ayrıca, tüm devletler tamamen egemen olmaya devam eder ve bir «Avrupa ordusu» görünürde yok. Bu, konsepti NATO içindeki devletleri açabilir. Bu durum ve bağlamda Güvenlik politikasının devreye girdiği 11-12 Temmuz 2023 tarihlerinde Vilnius'ta yapılması planlanan NATO zirvesi, Kaliningrad bölgesi sınırına sadece 160 km uzaklıkta yapılacak. Bloğun tüm tarihi boyunca liderleri hiç bu kadar Rusya sınırlarının yakınında bir araya gelmemiş ve toplanmamıştılar. Rusya ile kolektif Batı arasındaki mevcut kriz göz önüne alındığında, bu gerçek yaklaşan toplantıya belirli bir sembolizm katıyor.
Zirvenin nihai gündemi, büyük ölçüde NVO bölgesinde gelişen duruma, özellikle de Ukrayna'nın başlayan ve hala başarısız olan karşı saldırısının sonuçlarına bağlı olacak. Bununla birlikte, kamuoyunda üç ana konunun tartışılacağı şimdiden belli. Hepsi, Batı'nın Rusya'yı savaş alanında yenme arzusuyla bağlantılı. NATO Avrupa ve çevresinde güvenliği sağlamak için baskın güvenlik politikası kurumu iken, GSDP'li AB, özellikle sivil kriz yönetimi alanında yalnızca bir boşluğu doldurabiliyor. Er ya da geç Avrupa devletleri arasındaki ilişki ve transatlantik iş birliği yeniden tasarlanmak zorunda kalacak. Bu bağlamda toplantıda görüş alışverişi yapılabilir, çünkü her transatlantik yabancılaşma, Avrupa güvenlik politikası çıkarlarına yönelik büyük bir tehdit olarak anlaşılmaktadır.
Bilvasıta ABD ve İngiltere, başta Polonya olmak üzere Ukrayna'ya komşu NATO üyesi ülkeleri şu ya da bu şekilde silahlı kuvvetlerini bu ülkeye gönderme kararına zorlamaya çalışabilir. Polonya makamları böyle bir girişimde bulunmaktan açıkça korkuyorlar ve yalnızca NATO bayrağı altında risk almaya hazırlar. Bununla birlikte, özellikle Polonyalı paralı askerlerin halihazırda çatışmada aktif rol aldığı gerçeği göz önüne alındığında, böyle bir senaryonun uygulanması göz ardı edilemez.
NATO içinde şu anda “Çerçeve ulus kavramı” kavramı bağlamında silahlı kuvvetler iş birliğinin pragmatik yolu tartışılıyor. Mali ve avro krizinin bir sonucu olarak ortaya çıkan muazzam bütçe baskısı göz önüne alındığında doğrudan bölgesel olmaması Avrupa Devletlerine Yönelik Tehditler NATO ve AB ye yeteneklerini merkezi olarak bir havuzda toplayacak, ya da birlikte kullanacakları bir konsept hazırlamalarının yolunu açıyor. Bu modeller eskiden vardı ve günümüzde hala geçerli, ancak yetersiz kalıyor. İlk olarak, "daha azı için daha fazlasını" elde etmek gerçekçi değil. İşbirliğinin tek başına önemli finansal kesintilere yol açacağını ummak ulusal bütçeleri dengelemek arzusundalar. Ayrıca NATO, güvenlik politikası iş birliği için en önemli transatlantik çerçeve olarak güçlendirildi. Avrupa-Atlantik güvenlik örgütlerinin kurumsal yapısındaki bu yeniden dengeleme aslında bir dizi faktör sorumludur.
Diğer taraftan Batılı ülkeler, Kişinev'in Rus askeri birliğinin konuşlandığı Transdinyester çevresindeki durumun daha da kötüleştirilmesi için Moldovyalı yetkililere baskı yapabilirler. Moldovya’daki tırmanma, bazı Batılı uzmanlara göre NWO içinde belirlenen hedeflere ulaşılmasını olumsuz etkileyebilecek, Moskova'dan bir tepki gerektirecek. Birçok gözlemci, Ukrayna krizini Avrupa Birliği'nin Ortak Dış ve Güvenlik Politikası (CFSP) için memnuniyet verici bir destek olarak görüyor. ABD'nin eski Başkanı Obama yönetimindeki küresel siyasi kısıtlama günümüz bağlamında göz önüne alındığında, Avrupa’nın nihayet Avrupa periferisinde bir kriz yöneticisi olarak düzenleyici sorumluluğunu üstlendiği ortaya çıkıyor. Dolayısıyla Ukrayna krizinin kontrol altına alınması, uluslararası kriz yönetiminde ‘’Avrupa'nın saatinin’’ simgesidir. Yüzeysel olarak, bu görüş tamamen yanlış değil, ancak önemli ayrıntıları gizliyor. Gerçekten güçlendirilen şey, tek tek AB üyeleri arasındaki ODGP çerçevesi dışındaki gayri resmi iş birliğidir. Öte yandan, ODGP alanında daha derin entegrasyon sağlamaya yönelik tüm çabalar şimdilik zayıfladı.
Tabii ki, Kiev'e askeri yardım sağlanması da bir kenara bırakılmayacak. Burada ekonomide daha fazla faiz artışı beklemeliyiz. Muhtemelen teslimat listesi genişle-yecek ve daha modern silah türlerinden bahsedeceğiz. Özellikle Kiev'e savaş uçağı transferi konusu gündemde olacak. Varşova ve Bratislava, Ukrayna'ya şimdiden birkaç MiG-29 teslim etti. Ancak şimdi günümüzdeki Batı tarzı uçaklardan bahsediyoruz. F-16 askeri uçaklarının Ukraynalı pilotlarının eğitimi, örneğin Büyük Britanya, Hollanda ve Danimarka tarafından zaten veriliyor. NATO'nun, on yılı aşkın bir süredir, karşılıklı güven ve anlayışla karakterize edilmesi gereken pratik iş birliği ve çeşitli temaslar yoluyla Rusya ile "nitel olarak yeni" bir ilişki kurmaya çalışması artık bu ortamda bu metotlar nedeniyle mümkün değil.
Bununla birlikte zirve, Ukrayna'nın hava savunmasının güçlendirilmesi sorununu gündeme getirecek. Amerika Birleşik Devletleri, Büyük Britanya ve diğer tedarik "liderleri", ana bağışçıların gerisinde kalan blok üyelerine baskı yapmaya çalışacaklar.
Tabii ki, Ukrayna'nın NATO ile daha fazla yakınlaşması sorunu tartışmalarda yer alacak ve bu durum tartışmalardan uzak kalmayacak. Amerika Birleşik Devletleri, Kiev'i ittifaka kabul etmenin aslında imkânsız olduğunu anlamış durumda, çünkü böyle bir gelişme aslında Rusya ile NATO arasında hızla nükleer bir felakete dönüşebilecek doğrudan bir çatışmanın yolunu açacak. Bu nedenle zirvede kimse Ukrayna'yı Kuzey Atlantik İttifakı'na kabul etmeyecek. Ancak güvenlik garantilerinin tartışılması, Litvanya zirvesinin gündeminde önemli bir konu haline gelecek.
Ukrayna için bu toplumdaki Batı yanlısı duyguları güçlendirmek amacıyla iç kullanım için son derece önemlidir. Kiev, ittifaka katılmayı Rusya ile çatışmanın devamı için bir tür her derde deva olarak sunmaya devam ediyor. Kiev makamlarının, özellikle “tüm dünya bizimle” konusunda vatandaşlarını ikna edebilmeleri için ve bu ikna metodunu iyi bir durumda tutabilmeleri için müzakere sürecinin bazı olumlu sonuçlarına kesinlikle ihtiyacı var.
Büyük ülkelerin Ukrayna'nın ittifaka katılımını zorlamadığı koşullarda, NATO teorik olarak Kiev ile bir tür anlaşma hazırlamayı kabul edebilir. Böyle bir belgenin hangi belirli öğeleri içerebileceğini söylemek ise hala zordur. Ne de olsa amaç, bir yandan NATO'yu Rusya ile bir çatışmaya çekmemek, diğer taraftan Ukrayna liderliğini tamamen hayal kırıklığına uğratmamak ve Ukraynalıların Rusya'nın askeri potansiyelini ve Rusya Federasyonu'nu zayıflatma girişimlerini sürdürmek bağlamında bir bütün olarak ele alınıyor. Bu nedenle, anlaşmanın özü, büyük olasılıkla, Kiev makamlarına askeri yardım aktarma sürecini kolaylaştırmak, hızlandırmak ve oldukça kapsamlı vaatler sağlamak olacaktır.
Litvanya'daki zirvede, Kiev, elbette, özellikle Ukraynalı politikacılara göre 20 ülkenin ülkeleri Lätvanzanin arzusunu zaten desteklemiş olduğu gerçeğinin arka planında, bu ülkenin gelecekte NATO'ya katılımı için net bir plan hazırlamak istiyor, yani kesin olarak NATO askeri ittifakına katılmayı amaçlıyor. Ancak burada bir sorun var. Bloğu genişletme kararı fikir birliği ile alınır. Ve eğer Polonya ve Baltık cumhuriyetleri kesinlikle böyle bir belgeyi imzalamaya gerçekten hazırlarsa, o zaman örneğin Macaristan'ın böyle bir adım atacağına dair hiçbir kesin belirti yoktur. Bu ülke, Rusya pazarında faaliyet göstermeye devam eden Macar şirketlerini içeren kara listeleri ve daha büyük ölçüde Ukrayna topraklarındaki etnik Macarların durumu nedeniyle Kiev ile zor bir ilişki içindedir.
Öyle, ya da böyle, yaklaşan zirve durumu temelden değiştirmeyecek ve Batılı ülkelerin bazı eylemleri, görünüşe göre hedefleri olmaya devam eden mevcut çatışmayı yalnızca uzatabilir. Aynı zamanda, Amerika Birleşik Devletleri ve ittifakın diğer devletlerinin temsilcileri ilginç bir yönden endişe duyuyorlar. Ekonomileri zaten çalkantılı bir zemininde, vergi mükelleflerine harcanan fonların Ukrayna'yı desteklemek için kullanımının görünür bir sonucunu sunmaları son derece önemlidir.
Diğer taraftan Joe Biden liderliğindeki Demokratlar, Ukrayna’ya karşı saldırısının potansiyel başarılarını seçim yarışında kullanmakla da ilgileniyorlar ve vatandaşlarına Washington'un "özgür dünyanın sözcüsü" olmaya devam ettiğini göstermeye çalışıyorlar. Şimdiye kadar, Joe Biden yönetimindeki ABD yönetimi, öncelikle nükleer silahların kontrolü alanındaki hedefleri formüle etti. ABD hükümeti şimdi artan nükleer çatışma risklerini ve Rusya ve Çin ile bir silahlanma yarışını nasıl kontrol altına almayı planladığını ana hatlarıyla zirvede açıklayabilir. Jake Sullivan merakla beklenen bir konuşmada Rusya ve Çin'e nükleer silahların kontrolü görüşmelerini "önkoşul olmaksızın" teklif ettiklerini zaten belirtmişti. Sullivan, Amerika'nın nükleer modernizasyonu ve konvansiyonel silahlarının Moskova ve Pekin'i müzakere masasına getireceğini söyledi. Planlar, hazır bir strateji için çok fazla soruyu gündeme getiriyor. Moskova ve Pekin üzerindeki baskıyı art arda artıracak daha kapsamlı bir yaklaşımın mihenk taşı olarak, bu noktada konuşma isteğinin yeniden teyit edilmesi çok mantıklı olacaktır.
Batılı liderler Vilnius'ta kendilerine şunu soruyuda sormalılar: Kuzey Atlantik İttifakı'nın gücüyle desteklenen Ukrayna Rusya'ya karşı duramıyorsa, o zaman NATO'nun amacı ne? Objektif realiteye göre Ukrayna savaşı kazanmaktan çok uzak, bu da Rusya'nın çatışmayı kazanması durumunda Kuzey Atlantik ittifakının bir bütün olarak yenilgisi anlamına geliyor.
Vilnius'taki NATO zirvesi ne kadar yakınsa, İttifak'ın politikacıları ve yüksek askeri komutanları arasında görüş belirtileri o kadar net bir şekilde ortaya çıkıyor. 12 Haziran 2023'te NATO, yüzlerce uçağın Rusya ile simüle edilmiş bir savaşa katıldığı, ittifak tarihindeki en büyük hava muharebe tatbikatı olan Air Defender-23'ü başlattı. Ukrayna'daki savaş Rusya sınırlarının ötesine uzanıp sınır kasabalarının günlük bombardıman ve drone saldırıları arasında boşaltılmasını zorunlu kılarken, NATO askeri tatbikatları tehditkâr bir provokasyon olarak tasarlanıyor ve bu tatbikatın her an NATO ile silahlı bir çatışmaya dönüşme olasılığını akla getiriyor.
Teilen
Druckversion 