Güney Amerika'da saklanan Nazi işkenceci bir mühendisi medyanın amansız takibi. Lyon Kasabı' Klaus Barbie

Güney Amerika'da saklanan Nazi işkenceci bir mühendisi medyanın amansız takibi. Lyon Kasabı' Klaus Barbie

Ümit Yazıcıoğlu

3 Şubat 1972'de ünlü Fransız TV sunucusu Ladislas de Hoyos, Bolivya'nın başkenti La Paz'da Klaus Altmann adlı bir iş adamıyla röportaj yaptı. Altman'ın aslında 1942 ve 1944 yılları arasında binlerce Yahudi’yi ölüm kamplarına gönderen ve birçok direniş üyesini tutuklayıp acımasızca işkence yapan Lyon'daki Gestapo'nun başkanı Klaus Barbie olduğu iddia edildi.

Bolivya hükümeti, bir Fransız yayıncısının söz konusu kişi olan Altman'ı doğrudan yayınlamasına izin vererek, bunun Nazi savaş suçlularını koruduklarına dair 'gereksiz yanlış anlaşılmayı' ortadan kaldıracağını söyledi. Ancak, yalnızca kısa bir süre içinde önceden vaat edilen soruların İspanyolca olarak yanıtlanması konusunda katı bir koşul vardı. Altman, Alman asıllı olduğunu, Berlin'de doğduğunu ve Klaus Barbi ile hiçbir ilişkisi olmadığını iddia etti. Röportaj sırasında, de Oyo aniden Fransızca, 'Hiç Lyon'a gittiniz mi?' dedi. ' ve hemen Almanca olarak bunu hiç yapmadığını söyledi. Başka bir deyişle, Altman'ın Fransızca anladığı açıktı.

Altman, Barbie'nin resimlerini gösterip sen misin diye sorduğunda, resimdeki kişinin kendisine hiç benzemediğini söyleyerek inkar etti. Son olarak, İkinci Dünya Savaşı sırasında işkence gören ve öldürülen Direniş lideri Jean Moulin'in resmini attı ve bu kişiyle hiç tanışıp tanışmadığını sordu. Altman fotoğrafı eline aldı, rastgele baktı, onunla hiç tanışmadığını söyledi ve fotoğrafı geri verdi. De Oyo fotoğrafı dikkatlice cebine koydu. Bunun nedeni, Altman'ın Barbie ile aynı kişi olup olmadığını belirleyecek kesin kanıt olan bir parmak izi olmasıydı.

Garip durumu fark eden Bolivya polisi odaya girdi ve film rulolarına el koydu. Ancak, de Oyo'nun becerikli meslektaşı, röportajın daha önce çekildiği film rulosunu orada bulunan Fransız büyükelçiliği çalışanına, boş filmi ise sakince polise verdi. Röportaj filminin ve fotoğrafların üzerindeki parmak izleri, Altman'ın 20 yıl önce Güney Amerika'ya kaçan ve saklanarak yaşayan kötü niyetli bir Gestapo lideri olan Klaus Barbi olduğunu açıkça ortaya koydu.

Otuz yıl önce, 1942'de Nazi Muhafızlarının ateşli bir üyesi olan Barbie, Hollanda'da çalıştıktan sonra Lyon ‘a, Fransa'ya transfer edildi ve burada bölgesel Gestapo'nun başı oldu. O kadar zalimdi ki 'Lyon Kasabı' lakabını kazanmıştı. 19. yüzyıldan beri hapishane olarak kullanılan Montluc kalesine direnişçileri hapsettikten sonra, bilgi almak için uzun süre acımasız işkenceler yaparak sadist esrime yaşamasıyla ünlendi. Bir ifadeye göre, tereddüt etmeden insanların yüzlerini kırarken bile kurbanlarının kanını kollarına bulaştırmamak için son derece dikkatliydi.

1943'te direniş lideri Jean Moulin huzuruna çıkarıldı. General de Gaulle'ün ülke çapındaki direniş hareketini birleştirme görevi üzerinde çalıştığına göre, çok fazla bilgiye sahip olmalıydı, bu yüzden Barbie Jean Moulin'e işkence etti. Ancak, kahramanca işkencenin üstesinden geldi ve neredeyse tamamen paçavralar içinde ölene kadar konuşmadı. 1944'te 44 Yahudi çocuk, Izieu'daki bir mülteci kampında tutuklandı ve Auschwitz'e gönderildiler. 11 Ağustos'ta, Lyon yakınlarındaki Müttefik ilerleyişinin son anında, son 650 kurbanını trenle Auschwitz'e götürdü ve orada bu insanlar hunharca öldüler ve o da kısa bir süre sonra kaos içinde Almanya'ya kaçtı.

Barbie, Münih'in yaklaşık 100 km güneyindeki Memmingen'e kaçtı ve burada düzinelerce insanı topladı ve Nazi savaş suçlularının kaçmasına yardım etmek için bir organizasyon yürüttü. Faaliyetleri kısa süre sonra ABD Karşı İstihbarat Birlikleri, CIA'nın öncülüğünde, tarafından yakalandı. Ancak, ABD askeri yetkilileri bu kötü adamı tutuklamak yerine onu iyi kullanmaya yöneldiler. Soğuk Savaş'ın bu erken döneminde, eski Gestapo, Sovyetler Birliği'ne karşı yürütülen bilgi savaşında gerçekten yararlı bir kaynak olarak kullanılabilirdi. 'Hapishanede çürümeyecek kadar iyi bir muhbir' olarak değerlendirilen Barbie, ABD ‘nin karşı istihbarat birimlerine tam bağlı olarak çalıştı. Fransız işgal makamlarına karşı istihbarat ve casusluk yapmak için Almanya'daki Sovyet gizli örgütlerine sızdı.

Fransız yetkililer, acımasız Nazi savaş suçlusunun bir Amerikan ajanı olarak çalıştığını protesto etti ve Barbi'nin kimliğini teslim etmesini istedi, ancak ABD onu tamamen korudu. Sonunda, ABD onu gizlice ülke dışına çıkardı. 1951'de Barbie, Salzburg, Avusturya üzerinden Cenova, İtalya'ya gitti ve ardından geçici bir Kızılhaç pasaportu ile Güney Amerika'ya kaçmayı başardı.

Barbie artık Altman adı altında Bolivya'ya yerleşmiş ve Amazon bölgesinde orman ürünleri satan bir işletmeye işyeri olarak açmaya başlamıştı. İş ortakları arasında Yahudiler de vardı ve Altman, sattığı panolarda Nazi haçlarını işaretlemek için tebeşir kullandı ve Yahudi tüccarları kızdırdı. Barbi'nin nerede olduğu bilinmemekle birlikte, Fransız yargı makamları temerrüde düştüğü için onu iki kez ölüme mahkûm etti, ancak Barbi 1957'de Bolivya vatandaşlığına geçmişti. Kötü eğilimleri ise hep aynı kaldı. Bolivya askeri diktatörlüğünün muhalifleri amansız bir şekilde bastırmasına yardım etti. Altman bu süreçte istihbarat ve soruşturma yöntemlerinin yanı sıra işkencenin en etkili şekilde nasıl kullanılacağını aktardı. Bolivya'nın üst düzey yetkililerine yakın olmak ona iş ayrıcalıkları da sağlıyordu. İşi yine şeytani şeylerden başka bir şey değildi. Örneğin, uyuşturucu kaçakçılığı kartellerine silah satmak. Bu süreçte, aynı zamanda filmlerde de görünen, kötü şöhretli Kolombiyalı kokain kaçakçısı Pablo Escobar ile bir anlaşma yaptı. Hatta eski Nazileri bir araya getirerek Avusturya silah alımlarında aracılık yapmak için 'los novios de la muerte' (ölümün nişanlısı) adlı sahte bir askeri örgüt kurdu.

Sonsuza dek sürecekmiş gibi görünen prestijinin üzerine nihayet kara bulutlar çöktü. Nazilerin kalıntılarını uzun süredir takip eden Alman aktivist Beatate Klarsfeld, Bolivyalı Altman'ın Barbie'den başkası olmadığını iddia etti. Bunun doğru olduğu ortaya çıktı. Fransa Cumhurbaşkanı Pompidou, Barbi'nin iadesini isteyen el yazısı bir mektup bile gönderdi, ancak Bolivya diktatörü Hugo Banzer Suarez bunu reddetti. Barbie artık kimliğini gizlemeden gururla konuşuyor. “Geçmişte bir Naziydim ve şimdi bir Naziyim. Almanya'da doğdum, Almanya için savaştım ve bir Alman olarak öleceğim," diyordu. Bolivya makamları ona tam koruma sağladığı sürece, çok gururlu olabilirdi.

Ancak 1982'de işler değişti. Askeri diktatörlüğün devrilmesinden sonra iktidara gelen yeni Cumhurbaşkanı Hernán Siles Suaso, sıkıntıyı gidermek istedi ve uzun düşündükten sonra onu Fransa'ya iade etmeye karar verdi. Barbie, Fransa'ya nakledildikten sonra, geçmişte sembolik olarak Gestapo'nun başkanı olarak görev yaptığı Montrück hapishanesine hapsedildi. Takip eden duruşmada, Barbi'nin acımasız suçlarına tanıklık etmek için 100'den fazla yaşlı tanık hazır bulundu. 4 Temmuz 1987'de Klaus Barbie ömür boyu hapse mahkûm edildi. Bu dava Fransa tarihinde insanlığa karşı suçlarla ilgili ilk davaydı. Duruşma boyunca hiçbir pişmanlık ifade etmedikten sonra, 1991 yılında 77 yaşında hapishanede öldü. Şeytani bir adamın hayatı sonunda sona erdi.

Nazi savaş suçlularının kaçışı

İkinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinden sonra, Nazi savaş suçluları kaçmaya devam etti ve bu sırada faşist eğilimlere sahip dindar insanlar bunlara sıklıkla yardım ettiler. İlk örnek Nazi dostu Avusturyalı piskopos Alois Hudal'dı. 1944'te piskoposun yetkisini İtalya'daki bir savaş suçu kampını ziyaret etmek, sahte kimlikler oluşturmak ve Alman Nazi savaş suçlularının kaçmasına yardım etmek için kullandı. Savaştan sonra bile, savaş suçluları ve iş arkadaşları, Tirol Dağlarından Cenova'ya Ratline, 'Rat Passage' üzerinden Güney Amerika'ya götürüldü. Manastırlar barınma ve barınma sağlıyor, hatta sahte kimlikler bile üretiyordular.

Rahip Krunoslav Draganović de kaçırılmaması gereken bir isimdi. Dünya Savaşı sırasında yüz binlerce Sırp Ortodoks ve Yahudi'yi katleden Hırvat Yugoslav karşıtı ayrılıkçı ve faşist bir örgüt olan Ustaşa'nın bir üyesiydi. Eski bir ölüm merkezi rahibi olarak savaştan sonra kaçak bir sempatizana dönüştü ve Alman Nazileri ile İtalyan, Macar ve Hırvat faşistlerinin yurt dışına kaçmalarına aktif olarak yardım etti. Barbie de bu rahibin yardımıyla kaçmayı başarmıştı.

18 Ekim 2022, Lüksemburg