Almanya’nın Trafik Işığı Koalisyonu

Almanya’nın Tarik Işığı Koalisyonu

Prof. Dr. Dr. Ümit Yazıcıoğlu

Görevdeki Şansölye Olaf Scholz, Aralık 2021'de Almanya'nın federal düzeydeki ilk trafik ışığı [1]koalisyonunun oylarıyla Şansölye olarak seçildi. Federal Şansölye Olaf Scholz'un (SPD) kabinesi 8 Aralık 2021'den beri resmen görevde. Bu hükümet balayında yumuşak odaklı bir selfie ve kolaylaştırıcı söylemle göreve başladı. Şimdi iki yıllık trafik ışıklarından sonra bulgular net: boya döküldü. Bugünlerde ikinci yıl notlarını verenler ve koalisyon ortakları da bunu yapmaktan mutluluk duyuyorlar, iyi niyetle bakıldığında “tatmin edici” olmaktan öteye geçemiyorlar. Başarısız gaz dağıtım planları bu nedenle Yeşiller ile FDP arasındaki sürekli çekişme göz önüne alındığında, insan daha az iyi niyetli olabiliyor.  Bu arada, üç trafik ışığı partisinin bazı bakanları, diğerleri orada yokken birbirlerini azarlıyor ve enerji krizinin sonuçları ve finansmanıyla nasıl başa çıkılacağı konusundaki tartışmalar hâlâ devam ediyor ve finansmanı her zamankinden daha kötü. Hâkim olan fikir birliği hakkında tek bir şey var: Parti liderlerinin hiçbiri kendi yandaşlarına bariz bir fiziksel ve sonuç olarak ekonomik kesinlik yüklemeye istekli değil.

Ön yargı. Ya da yanlış iddialarım yok.

Bir dizi politika önerisini düzenli ve rasyonel bir şekilde sunan koalisyon anlaşması, reformları uygulamaya istekli ve yetenekli bir hükümet izlenimi veriyor. Şimdiye kadar elde edilen sonuçlar ise bunun tam aksini gösteriyor. Seçim reformu tasarısı gibi bazı kötü tasarımlar bu ülkenin sorunlu eğitim sistemini ele almak için yakın zamanda yapılan bir toplantı da buna dahil olmak üzere, diğerleri gibi başarısızlıkla sonuçlandı. Her hükümet, yasama meclisinin ilk iki yılında, en azından bir kural olarak, anketlerde kaybedebilir, çünkü seçmenin güçlü beklentileri genellikle seçmeni hayal kırıklığına uğratır. Bu üçlü ittifak, en azından yeşil ve sarı arasındaki ideolojik maksimum mesafe nedeniyle, muhtemelen normal zamanlarda bile parlaklığını kaybediyor.  Öte yandan FDP liderliği, durumun ciddiyeti ile kaygıların saçmalığı arasındaki çelişkiler göz önüne alındığında nereden başlayacağını bilmiyor. Ne de olsa olayları takip etmek onlar açısından sanki oldukça kolay, çünkü çoğunun izi Maliye Bakanı ve parti lideri Christian Lindner'a kadar götürülebilir: Daha az yerine daha fazla tüketime yol açan bir benzin fiyatı indirimi ve hız yapmadan araç kullanmaya devam etmeyi sınırlamamak, fazla çaba harcamadan fiyatları herkes için düşürebilir, düşüncesindeler. Bu saçmalığı meraklı savunmaları, bu duruma yardımcı olan partinin doğru kaygılarını gereksiz yere değersizleştiriyor.

Politika yapıcıların demegojileri

Politika yapıcılar vaatlerinden döndüler. Koalisyon anlaşması, toplu taşımayı, özellikle de ülkenin eskiyen demiryollarında yapılacak iyileştirmeleri gündemin ilk sırasına koyarken, Ulaştırma Bakanı Volker Wissing daha fazla otoyol inşa edilmesini başarıyla savundu. Ayrıca, Avrupa Birliği'nin içten yanmalı motorlara yönelik daha önce kararlaştırılan bir yasağa da karşı çıkarak, üye devletleri çok eleştirilen bir son dakika uzlaşmasına varmaya zorladı.  

Aynı şekilde Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock'un partisi Yeşiller de koalisyon anlaşmasına feminist dış politika kavramını dahil ettiler. Zatı alileri Eylül 2022'de Almanya'nın bu değerlere dayalı diplomasi ve kalkınma çalışmasına bağlılığını yineledi. İran'da kadınların önderliğindeki protesto hareketini desteklemek için daha erken ve daha yüksek sesle konuşmak gerekirken bunu başarıyla yapamadı. Listedeki eksiklikler devam ediyor. Şansölye Olaf Scholz uzak dururken, koalisyon yolunu kaybetme riskiyle karşı karşıya kaldı. Bakanlar farklı yönlere gidiyor ve giderek daha fazla karşı karşıya geliyorlar, bu da politikada ki başarısızlıklarının olasılığını artırıyor. Örneğin, bir Alman Ulusal Güvenlik Konseyi kurma planları, siyasi çıkmaz nedeniyle iptal edildi: Başbakanlık ve dışişleri bakanlığı, kurmayı düşündükleri Alman Ulusal Güvenlik Konseyinin nerede konuşlanacağı ve yönetiminden kimin sorumlu olacağı konusunda anlaşamadılar.  

Nükleer santrallerin daha uzun ömürlü olması talebine karşı kendini savunan Yeşiller ‘in liderliği, elektrik krizi değil, ısı krizi olduğunu iddia ederek retorik aptallığa başvurdu- ki bu saçmalık, sadece mevcut rekor fiyatlar göz önüne alındığında değil, elektrik içinde geçerli. Tartışma aynı zamanda Yeşil Parti Kongresi kararı ile ülkedeki hayatın gerçeği arasında retorik bir şok emici olarak da çalışmıyor: Ne de olsa, Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock ve Ekonomi Bakanı Robert Habeck aylardır artan enerji fiyatlarının sosyal hayatı tehlikeye atabileceği konusunda uyarıda bulunuyorlar.  Yoksa nükleer santrallerin ömrünün uzatılmasına yönelik direniş, ülkedeki toplumsal barışa yönelik tehdidin, partilerindeki toplumsal huzursuzluktan daha az tehdit edici göründüğü anlamına mı geliyor? Kaldıraç açık: daha fazla nükleer enerji, daha fazla elektrik, daha ucuz elektrik ve daha az isyan anlamına geliyor.

FDP'den Christian Lindner liderliğindeki Maliye Bakanlığı ile Yeşiller ‘den Robert Habeck liderliğindeki Ekonomik İşler ve İklim Eylemi Bakanlığı arasındaki açık açık ortaya çıkan zıtlık, her bakanın diğerini işaret etmesiyle çok ihtiyaç duyulan reformların gerçekleşmesini engelledi. Örneğin Habeck, 2024'ten itibaren Almanya'da neredeyse tüm yeni petrol ve gazlı ısıtma sistemlerini yasaklamak ve bunların ısı pompalarıyla değiştirilmesini hızlandırmak istiyor. Emin olmak için, belirtmek gerekirse bu bir tepside sunulan içi boş bir pasta önerisi. Ancak bu öneri aynı zamanda Lindner'ın bakanlığıyla bir bütçe anlaşmazlığını körükleyerek belirsizliği artırdı.

Koalisyon anlaşmalarının niyet ifadeleri

Elbette, koalisyon anlaşmalarının niyet ifadelerinden biraz daha fazla olduğu iddia edilebilir. Ancak Almanya'da genellikle daha fazla ağırlık taşırlar, çünkü güçlü bir koalisyon komitesi uygulamayı izler ve çıkarları dengeler. Bu yakın çevre de bir sonraki eyalet seçimlerinin önerilen reformları gölgede bırakmasıyla partizan çekişmeleriyle kuşatılmış durumda. Son üç günlük bir geri çekilme, komitenin bazı acı verici uzlaşmalara varmasıyla sonuçlanırken, keşmekeş halen devam ediyor.

Koalisyonun çelişkilere sürüklenmesinin altında yatan kilit faktör, Scholz'un Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinden birkaç gün sonra ilan ettiği, Almanya'nın savunma ve dış politikasındaki "çığır açan değişim" olan Zaman değişimidir. Koalisyon anlaşması 2021'in sonlarında imzalandığında, bu dönüm noktasının ima ettiği büyük zorlukları tahmin etmenin hiçbir yolu yoktu. Belgede ulusal güvenlik ve savunma belirgin bir şekilde yer almıyor; şimdi önde ve merkezdeler. Ancak yanıt ne yazık ki eksikti. Hükümet, modası geçmiş, aşırı düzenlenmiş tedarik süreçlerinin idari verimsizlikleri nedeniyle, silahlı kuvvetleri güçlendirmek için tahsis edilen 100 milyar Euro'nun (109 milyar $) çok azını harcadı.

Güvenlik için geçerli olan altyapı, dijitalleşme, enerji, çevre, idari reformu, sosyal güvenlik ve göç için de geçerlidir. Yeni jeopolitik gerçeklere hızlı bir şekilde yanıt verme zorunluluğuyla birleşen acil reform ihtiyacı, Scholz'un yanında üç yarı şansölyenin - Habeck, Lindner ve Baerbock - faaliyet gösterdiği zaten kırılgan olan bir koalisyona aşırı yük yükledi. Toplu olarak, seçim bölgelerine hitap eden çok fazla veto oyuncusu olan, kararsız bir hükümet izlenimi veriyorlar.

Scholz'un koalisyon ortakları arasındaki iç çekişmeyi dizginlemek için daha fazlasını yapması umut ediliyor. Ancak başarılı olsa bile bu hükümetin farklı amaçlarla çalışmasını engellemeye yetmeyecektir. Anlamlı reformlar için tek şans çizim tahtasına geri dönüp koalisyon anlaşmasını yeniden formüle etmektir: 2.0 sürümünün azaltılmış bir gündemi, net öncelikleri ve makul zaman çizelgeleri olmalıdır.

Krizlerle dolu olan ilk iki yıl daha var

Bir sonraki Alman federal seçimlerine sadece iki yıl kaldı ve en büyük muhalefet partisi olan yeniden dirilen Hristiyan Demokrat Birlik yüzde 30 bazında oy alırken, koalisyon hükümetinin önde gelen ortağı SPD'nin oranı yüzde 18'de. 2021 seçimlerinde aldığı oyların yüzde 26'sını mevcut anketlere göre, Trafik Işığı Koalisyonu gelecek seçimlerde kaybediyor, kazanamayacak. Siyasi bir fiyaskoyu önlemek için, hükümet partilerinin karışık olan reform çabalarını hızla yenilemeleri gerekiyor. 

Ancak krizlerle dolu olan ilk iki yıl var. Şimdi gerçeklik; kontrolünün acımasızca başarısız olmasına neden oluyor. Rusya'nın Ukrayna'ya karşı saldırganlık savaşı, dönüm noktası, enerji krizi baş gösterdi. Ayrıca Almanya’da günümüzde anayasa düşmanı aşırı sağcıların darbe girişimi teşebbüsleri ortaya çıkarıldı, konuyla ilgili tutuklanan sanıkların   yargı süreçleri devam ediyor. Trafik ışığı koalisyonu her açıdan en kötüsünün olmasını önlemek için yoluna devam etmelidir. Evet cilanın boyası çıkmış çizikler belli. Hatta bu siyasi birlikteliğin bu yükü ne kadar taşıma süresinin süreceğini bile sorabilirsiniz. Ama o sepet bu yükü halen taşıyor, trafik koalisyonu kendileri açısından trafiği iyi idare ediyor. Bu değerlendirmem en azından bu iyi bir haber. Şimdi direksiyonun arkasındaki sürücü adama seslenmek istiyorum: Lütfen sürdüğünüz otomobildeki aracın süratini yükseltmek için bir vites ileri geçin, yoksa gelecek seçimleri kaybedeceksiniz.

Fiziksel kesinlik, öngörülebilir gelecekte Almanya'ya eskisinden daha az gaz akacağıdır. Bunun ekonomik sonucu, enerjinin daha pahalı hale gelmesidir ve bu ancak – bunlar bu denklemdeki politik kaldıraçlar – ya daha fazla enerji tedarik ederek ya da daha az tüketerek değiştirilebilir. Almanya, SPD, Yeşiller ve FDP'nin tüm uzun vadeli hedeflerinin ön koşulu olan acil bir durumda. Bu nedenle, Rusya'ya bağımlılığın üstesinden gelinene ve böylece daha fazla siyasi özgürlük elde edilene kadar, kısa vadede tüm enerjilerini herhangi bir biçimde enerji üretmek ve kurtarmak için kullanmak iktidardaki partilerin kendi çıkarına olacaktır.

Sonuç

SPD'de, seçim kampanyası sırasında ne alacağınızı zaten biliyordunuz, dolayısıyla şikâyet edemezsiniz. Bugünün şansölyesi, konu emekli maaşlarına geldiğinde demografi ve dolayısıyla matematik üzerine araştırma yapmaktan alenen vazgeçti. Ancak ülke şimdi, görünüşe göre bu krizle ilişkili sonuçları ifade edecek dilden yoksun bir şansölye ile yaşamak zorunda, örneğin: Refah genel olarak zarar görürse, Almanya'daki tüm insanlar veya bazı insanlar bundan daha az yararlanacak. Scholz, Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısından sonra halkı bu kesinliğe hazırlamak yerine tam tersini yaptı ve Rusya'ya yönelik gaz ambargosu tartışmalarını, sanki gazın devam edip etmeyeceği kendi elindeymiş gibi "sorumsuzca" olarak nitelendirdi. Bildiğiniz gibi işler farklı gelişti.

Buna ek olarak, Scholz'un partisinden (ve Yeşiller'den de) kriz kazançları üzerinden fazla kazanç vergisi talep ediliyor. Elektrik söz konusu olduğunda, bu şu anda: yeşil elektrik üreticileri olacaktır. Bunun sonu nereye varacak? Aşı üreticisi BioNTech de korona galibi olarak bunu yapmak zorunda mı? Başarı durumunda cezalandırılma riski varsa gelecekte Almanya'ya kim yatırım yapacak? Böylesi bir içgüdü politikası keyfilikten başka bir şey değildir ve yeşil hidrojen için endüstriyel tesislere, elektrik hatlarına ve rüzgâr türbinlerine yatırım yaparak kriz denkleminde daha fazla elektrik sağlamaya uygun değildir.

Fiziksel kesinlik, öngörülebilir gelecekte Almanya'ya eskisinden daha az gaz akacağıdır. Bunun ekonomik sonucu, enerjinin daha pahalı hale gelmesidir ve bu ancak – bunlar bu denklemdeki politik kaldıraçlar – ya daha fazla enerji tedarik ederek ya da daha az tüketerek değiştirilebilir. Almanya, SPD, Yeşiller ve FDP'nin tüm uzun vadeli hedeflerinin ön koşulu olan acil bir durumdur bu tespitim. Bu nedenle, Rusya'ya bağımlılığın üstesinden gelinene ve böylece daha fazla siyasi özgürlük elde edilene kadar, kısa vadede tüm enerjilerini herhangi bir biçimde enerji üretmek ve kurtarmak için kullanmak iktidardaki partilerin kendi çıkarına olacaktır. Şimdi görev, bu krizde kendi başlarına geçinemeyenlere yardım etmek ve kısa vadede mümkün olduğu kadar çok enerji elde etmek ve tasarruf etmektir. Bu, yalnızca hükümetin siyasi enerjisi partizan siyasi ihtiyaçları karşılamaya değil, bu hedeflere odaklanırsa işe yarayacaktır. Bunlar bu krizden sonraki zamanın görevleri.

24 Nisan 2023, Bonn