Ukrayna‘da silah performansı

Ukrayna‘da silah performansı

Prof. Dr. Dr. Ümit Yazıcıoğlu

Ukrayna'daki savaş yeni, daha ölümcül ve vahim bir aşamaya girdi ve onu durdurabilecek tek adam, Vladimir Putin, bunu yapacağına dair hiçbir işaret göstermedi. Ukrayna'nın Rus kuvvetlerine karşı defalarca ve kesin zaferler kazandığı, bazı topraklarını ve şehirlerini geri aldığı ve altyapısına yönelik ölümcül saldırılara karşı koyduğu 11 ayın ardından, savaş bir çıkmaza girdi. Savaşın patlak vermesinden bu yana geçen 12. ayda, Rus ordusunu geri püskürten ve işgal altındaki toprakları geri almaya çalışan Ukraynalı birliklere Batı'nın "saldırı silahları" desteği devam ediyor. Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere, Fransa, Almanya ve hatta Kanada, İsveç ve Norveç'ten gelen silahlar Ukrayna'daki savaş alanına gidiyor ve gelecekte daha fazla saldırı silahı sağlanacağına dair beklentiler artıyor. Bu silahların çoğunun çok fazla savaş deneyimi yoktu. Hatta Ukrayna'daki savaş alanı bu Batılı silahların performansını sergilemek için adeta bir 'yarışma ‘ya dönüşürken, her ülkenin savunma sanayisinin sevinçlerinin ve üzüntülerinin birbirine karışacağına dair tahminler bile var.

Bilvasıta şu anda en çok batının ana muharebe tanklarına dikkat çekiliyor. Ukrayna'ya yönelik yüksek mütehassis ve ağır silah desteğindeki çıtanın kaldırılmasıyla birlikte, başta İngiltere'den Challenger 2 olmak üzere, Polonya'ya ait Almanya'nın Leopard 2 tankları ile destek verilmesi bekleniyor. Amerikan M1 Abrams'tan da bahsediliyor. Ancak hâkim görüş çok fazla yakıt tüketen ve yönetimi zor olan bir gaz türbini motoru kullandığı için Ukrayna ordusuna bunu tedarik etmenin zor olduğu yönünde. Bu tanklar, Güney Kore'nin ana tankı K2 Heukpyo gibi 3.5 nesil tanklardır. Savunma gücü artırılmış kompozit zırh, dijital atış kontrol sistemi, işbirlikçi saldırıları kolaylaştıran gelişmiş muharebe bilgi sistemi ve tanksavar füze saldırılarına karşı savunma yapan aktif savunma sistemi ile donatılmışlardır. Bu tankların batılı ana muharebe tanklarının, şu anda Ukrayna'da konuşlanmış Rus ordusunun T-72, T-80 ve T-90 gibi önceki nesil tanklarından çok daha üstün olduğu değerlendiriliyor. Bu nedenle, bu tankların Rusya'nın en yeni 3.5 nesil tankı T-14 'Armata' ile karşı karşıya geldiklerinde nasıl bir aktivite sergileyecekleri ve Leopard 2 ile Challenger 2 arasında nasıl bir boşluk oluşacağına büyük dikkat gösteriliyor. Rusya'nın son dönemde yaşanan çıkmazı kırmak için Ukrayna'ya T-14 konuşlandırmayı aktif olarak değerlendirdiği biliniyor. Bu, Batı tanklarının Rus zırhlı kuvvetleriyle ilk kez uygun şekilde eşleşmesidir. Kilit nokta, Batı tanklarının bu savaşta öne çıkan yeni tanksavar füzelerinin yıkıcı gücüne, 'tankların bir işe yaramazlığı' ortaya çıktığı ölçüde ne ölçüde dayanacağıdır.

Bu realiteye rağmen, bölgede yine de, doğu Donetsk bölgesindeki Bakhmut şehri için şiddetli bir savaş da dahil olmak üzere çatışmalar tüm şiddetiyle devam ediyor. Rus füzelerinin sivil hedeflere gelişigüzel gibi görünen saldırıları olağan bir korku haline geldi: 14 Ocak 2023'te bir Rus füzesi Ukrayna'nın merkezindeki Dnipro'da bir apartmanı vurdu. En az 40 ölü var bu hayatını kaybeden insanları aralarında küçük çocuklar, hamile bir kadın ve 15 yaşında bir dans sanatçısı var. Şimdi her iki tarafın da kışın sonlarında veya ilkbaharda şiddetli yeni bir saldırı turuna hazırlandığı söyleniyor. Rusya, savaşa katılmak için 300.000 yeni asker seferber etti ve tüm  silah fabrikalarını gece gündüz çalıştırıyor. Ukrayna'nın Batılı silah tedarikçileri aynı zamanda Kiev'in cephaneliğini, bu çatışmayı Doğu-Batı savaşına dönüştürme korkusuyla yakın zamana kadar Rusya'ya karşı konuşlandırmaktan çekindikleri zırhlı ve hava savunma sistemleriyle günümüzde aktif olarak destekliyorlar.

Tarihsel olarak bu tanklarının Rusya'ya karşı kullanılması konusunda isteksiz olan Almanya, müttefiklerinin birinci sınıf Leopard tankını ihraç etmesine izin vermesi için ağır baskı altında. Ukrayna'ya Almanya, Cuma günü Ukrayna'nın müttefikleriyle yaptığı ve batılı ülkelerin Ukrayna'ya daha gelişmiş silahlar gönderilmesini desteklerini yinelediği bir toplantıda karar vermedi . Toplantıyı yöneten ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, bunun "yavaşlama anı" değil, "daha derine inme" zamanı olduğunu kaydetti. Son iki ay içinde ABD milyarlarca yeni silah ve teçhizat taahhüdünde bulundu ve bu hafta ilk kez Stryker zırhlı muharebe araçlarını içeren yaklaşık 2,5 milyar dolarlık bir paketi kabul etti. Ukrayna'ya giden diğer Amerikan silahları arasında en gelişmiş Amerikan kara konuşlu hava savunma sistemi olan Patriot ; Bradley savaş araçları; zırhlı personel taşıyıcıları; ve topçu sistemleri var.  NATO müttefikleri , Ukrayna'ya taahhüt edilen ilk ağır tanklara, İngiliz malı Challenger 2 ağır tankları dahil edildi.  

Dolayısıyla Ukrayna piyadelerinin hareket kabiliyetini artıracak ve düşman hatlarını işgal etmelerine yardımcı olacak zırhlı araçlar arasındaki rekabet dikkat çekiyor. Şu anda, Ukrayna en çeşitli Batı silahlarına sahiptir. Amerika Birleşik Devletleri M2 Bradley zırhlı araçları ve Stryker zırhlı araçları, Almanya Marder zırhlı araçları, İsveç CV90 zırhlı araçları ve Fransa AMX-10RC zırhlı araçları sağlıyor. Kanada, 200 Senatör zırhlı araç göndermeye karar verdi. Bu zırhlı araçlar, güçlü silahlara sahip IFV'ler (Piyade Savaş Araçları) ve zayıf silahlı ancak daha çok hızlı asker taşımaya odaklanan ve doğası gereği biraz farklı olan APC'ler (birlik hareket araçları) olarak ikiye ayrılır. M2 Bradley ve Marder zırhlı araçları, CV90 ve Fransız AMX-10RC, IFV'ye yakın, Kanada'nın Saniter'i ise APC'ye ait.

Batılı zırhlı araçların performansları, 1990'lardaki Yugoslav iç savaşı, 2000'lerdeki Afganistan ve Irak savaşları ve yakın zamanda Suriye'deki savaş dahil olmak üzere çeşitli çatışmalarda kullanıldılar. Bununla birlikte, Ukrayna'da bu sefer olduğu gibi, düşman topçularının destek ateş gücüne maruz kaldıkları bir durumda, nispeten eğitimli düzenli birliklerle doğrudan çatışma şeklinde çok fazla savaş olmadı. Dolayısıyla bu Batı zırhlı araçlarının, ateş gücünü ön plana çıkaran Rus düzenli ordusu ile mücadelede ne kadar iyi performans göstereceğine dikkat ediliyor. Ukrayna ordusunun kaydının ortaya koyduğu sert sonuçlara ve askerlerinin hayatta kalma oranlarına bağlı olarak, her ülkenin zırhlı araçlarının küresel savunma sanayi pazarındaki durumunun değerlendirmesinin gelecekte büyük farklılıklar göstermesi bekleniyor. Modern savaşta hangi tip zırhlı araç konseptinin ve taktiklerinin daha uygun olduğunu Ukrayna savaşı belirleyecek.

Batı silahları için bir diğer rekabet alanı da topçu silahlarıdır. Ateşli harp yönünün belirgin olduğu bu savaşta Ukrayna ordusu, Batı sahra toplarını yüksek isabet ve imha gücü ile kullanarak önemli sonuçlar elde etmiştir. Amerikan M777 obüsü ve Avrupa FH70 obüsü, savaşın başında Ukrayna'ya karşı ezici ateş gücünü telafi etmede çok yardımcı oldu. Bunlar, Batı ve Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü'nün (NATO) standart özelliği olan 155 mm kalibreli ağır toplardır.

Amerikan yapımı çok katlı roketatar yüksek hızlı mobil topçu roket sisteminin (HIMARS) muharebe sahasında bir “yıldız” olarak yükselişinin ardından, kundağı motorlu topların tedariki de devam ediyor. ABD M109 kundağı motorlu obüs ile başlayarak, Almanya'nın PzH (Panzerhauwitzer) 2000, Fransa'nın Cesar kundağı motorlu obüsü ve Polonya'nın AHS Kraf'ı Ukrayna ordusuna sağlandı ve bu ordu tarafından kullanıldı. İsveç ayrıca yakın zamanda kendi "Archer" kundağı motorlu obüsünü göndermeye karar verdi ve İngiltere, AS90 kundağı motorlu obüsünü göndermeye karar verdi. Bunların arasında AHS Kraf, AS90 taretli bir Kore kundağı motorlu obüs K9 gövdesi olan 'hibrit'iyle ünlüdür. Yani Kore yapımı silah sistemlerinin performansı Ukrayna'da teste tabi tutuldu. Şu anda, Alman PzH 2000'in isabet oranı ve atış hızı açısından en iyisi olduğu biliniyor.

Ukrayna ile Rusya arasındaki topçu savaşı yoğunlaşırken, bombardıman sonrası sahadan hızla çıkabilen kundağı motorlu topların önemi artıyor. Bunun nedeni, hem Ukrayna hem de Rusya'nın uydular ve droneler kullanarak gözlem yoluyla düşmanı gerçek zamanlı olarak tespit etmesi ve topçu ateşi yağdırması ve çok sayıda topçu radarı konuşlandırıldığı için karşı tarafın karşı ateşinin hızlanmasıdır. Bu süreçte her ülkenin kullandığı motorlu silahlarının ne kadar çabuk ve isabetli atış yapabildiklerine ve hızlı hareket edebildiklerine bağlı olarak sevinçlerinin ve hüzünlerinin farklı olması bekleniyor.

Yüksek ateş gücü ve ağır silahları desteklemekte tereddüt eden Batılı ülkelerin birbiri ardına kendi silahlarını tedarik etmeye başlamasına savunma sanayi olağanüstü ilgi gösteriyor. En büyük anlamı Ukrayna'yı desteklemek ama bunun gerisinde geri dönen silahlanma yarışı döneminde yerli silahların performansını göstermek için 'açgözlülük' ile de karıştırıldığı şeklinde yorumlanıyor. Batının silahların gerçek değerini 'gerçek muharebe sicili' kadar net bir şekilde gösterme imkanı bulunmadığından, büyümesi beklenen küresel savunma pazarına kendi silahlarını sokmak için Ukrayna'ya destek olmak için çırpındıkları söyleniyor.

Bu gelişme Güney Kore silahları için de yeni bir fırsat olabilir. Savunma sanayinden bazıları, “Batı'dan çok sayıda son teknoloji veya ikinci sınıf saldırı silahları Ukrayna'ya getirildiğinden, boşluğu hızla doldurabilecek yeni silahlara ihtiyaç artacak. Özetle, Polonya'ya toplu halde ihraç edilen K2 Black Panther tankı, K9 kundaklı motorlu obüs ve K-239 Cheonmu çoklu roketatar gibi benzer durumlar savaş bölgesinde kullanabilir halede izlenim işaretleri veriyorlar. Ukrayna ve destekçileri, Batı silahlarının savaşta belirleyici olacağını ve Ukrayna'ya bir Rus saldırısını köreltmek ve Rusları geri püskürtmek için daha iyi bir şans vereceğini umuyorlar.

Scholz'un aylardır anlattıkları

Şansölye Olaf Scholz Pazar günü Paris'te "Sadece yakın koordinasyon içinde hareket ediyoruz" dedi. Bir gazetecinin diğer ülkelerin Alman Leopard 2 tanklarını Ukrayna'ya tedarik etmesine ne zaman izin vereceği sorusuna verdiği yanıt buydu.

Scholz'un aylardır mutlulukla anlattığı bu hikâye gürültüden günümüzde yankı yapıyor. Almanya'nın silah sevkiyatı konusunda "tek başına gitmeyeceğini" ve başta Joe Biden olmak üzere müttefikleriyle her zaman yakın koordinasyon içinde hareket edeceğini söyledi. Ancak şu anda Alman hükümeti, Alman Leopard 2 ana muharebe tanklarının Ukrayna'ya teslimini engelleyen bir engel gibi görünüyor. Birçok müttefikin hoşnutsuzluğuna rağmen. Buna bağlı olarak, trafik ışığı koalisyonu içindeki kırgınlık da artık artıyor. Cuma günü Ramstein'da Ukrayna temas grubu toplantısında sonuç sıfırdı. Tankların teslimini ilk ilan edenin federal hükümetin kendisinin olacağını neredeyse hiç kimse beklemiyordu. Ama sonunda, Leoparların diğer uluslar tarafından teslim edilmesine Almanların rızası bile yoktu. Batı ittifakındaki birçok ortak buna bağlı olarak üzgün.

Scholz neden Almanya'nın ortaklarını yabancılaştırıyor?

Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki şimdiden açıkça Alman tanklarını Almanya'nın izni olmadan tedarik etmekle tehdit ediyor. Baltık Devletleri dışişleri bakanları leoparları serbest bırakması için Scholz'a bir çağrı yaptılar. Ve Amerikan Savunma Bakanı Lloyd Austin, Almanları açıkça Ramstein'daki iyi müttefikler olarak tanımladı. Halbuki ABD, Leopard 2 tanklarını ihraç etmeyi reddettiği ve Washington'a baskı yaptığı için Scholz'a kızgın. Austin, Berlin'de Scholz'un en yakın danışmanı Wolfgang Schmidt ile sözlü bir tartışmaya bile girdi. Başbakanlık, görüşmenin bu şekilde tartışmalı gerçekleştiğini yalanladı. Ancak izlenim, Almanların öncelikle diğer batılı ulusların yolunda olduğu yönündedir. Bu kesinlikle, Federal Şansölyenin kendisini defalarca aynı kelimelerle son derece ağzı sıkı bir şekilde açıklama stratejisine sadık kalması gerçeğinden de kaynaklanmaktadır. Bir noktada boş geliyorlar.

Scholz'un Leopar hakkında neden tereddütlü?

Almanya kendi nükleer savunma sistemine sahip olmadığı için tank meselesi de dahil olmak üzere Amerikan liderliğine çok güveniyor. Almanların konumu son derece karışık çünkü eski düşünce tarzı öldü, ancak yenisi henüz ortaya çıkmadı. Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, dün Fransız yayın kuruluşu LCI ile yaptığı bir televizyon röportajında ​​şunları söyleyerek kafa karışıklığını artırdı: Polonya leoparları vermek isterse, Almanya buna karşı çıkmayacaktır. Gerçek şu ki Scholz, Almanya'nın birçok ortağını - yalnızca ABD'de ve Doğu Avrupa'da değil, aynı zamanda Paris'e de yabancılaştırdı. Dünkü Élysée Antlaşması kutlamalarına rağmen, Fransız-Alman ilişkileri hiçbir zaman bugünkü kadar soğuk olmamıştı. Macron Pazar günü Scholz'a İngiliz sosyolog Theodore Zeldin'in "Fransızlar" kitabını verdi: "Bir insanı ancak onu incitmeden ne kadar ileri gidebileceğinizi biliyorsanız anlayabilirsiniz." Bunu bir ipucu olarak kabul edebilirsiniz.

22 Ocak 2023, Lüksemburg