Putin’in jeopolitik mesajı
Rusya, Ukrayna'nın işgalini, Ukrayna'daki Nazilere ve Batı'daki faşistlere karşı bir meşru müdafaa eylemi olarak meşrulaştırıyor. Kremlin'in anlatısına göre, ‘’Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik saldırı savaşı bir meşru müdafaa eylemi ve Kiev'deki Ukrayna hükümeti bir Nazi rejiminden başka bir şey değil’’. Rusya Devlet Başkanı Putin dün ulusa hitabet konuşması yaptı. Sunumu geçmişten gelen tarihle dolu dünyaya bir tarih dersi gibiydi: Batı'ya karşı bilinen iddiaları vardı. Kiev ile müzakereler hakkında tek kelime etmedi. Her şeyden önce, 24 Şubat 2022'de Ukrayna'ya düzenlenen saldırıdan bu yana resmi adıyla zatı alilerinin "Federal Meclis'ten tüm dünyaya gönderdikleri ilk mesajıydı.
Başkan Putin, Ukraynalı “neo-Nazileri” bir kez daha lanetledi. Batının yanlış politikalarını kınadı. Yine, Rusya için tehdit edici bir zemin oluşturmak için Ukrayna'daki "biyolaboratuarlar" hakkında elde ettikleri delilleri dile getirdi. Putin, "özel operasyon “un Batı'nın "saldırganlığından" ve Rusya’yı bitirmek istemesinden dolayı yapılan bir "savaş “ olduğundan söz etti. Putin, muhaliflerini Ukrayna'yı "Rusya karşıtı" hale getirmekle suçladı. "Batılı seçkinler", "topyekûn, ilkesiz yalanların simgesi" haline geldi; "Sınırsız güç" isteyen Batı için "onur, güven ve edep" hiçbir şey ifade etmiyor. Batı'nın ahlaki çürümesi gibi, yıllarca Putin'in görünüşüne nüfuz etmiş başka iddialar da vardı.
Başkan Putin, Batının Ukrayna'ya sağladığı füze sistemlerinin menzili ne kadar uzun olursa, "tehdidi Rusyanın sınırlarından uzaklaştırmalarının" gerektiğini söyledi. Putin, Batı'nın Rusya'yı "stratejik bir yenilgiye uğratmayı" hedeflediğinden bahsetti. Bu, Batı'nın "bizi kesin olarak bitirmek" ve Ukrayna'daki "yerel çatışmayı" "küresel bir çatışmaya" dönüştürmek istediği anlamına geldiğini belirtti. Putin, "Ülkesinin varlığıyla ilgili", Rusya'nın askeri doktrini, nükleer silahların ikinci bir saldırı olarak ve konvansiyonel bir saldırının Rusya'nın "varlığını" tehdit etmesi durumunda kullanılmasını öngörüyor belirlemesini yaptı.
Kamuoyuna, politika yapıcılara ve bilim insanlarına insan kaynaklı tehditleri azaltmak için ihtiyaç duydukları bilgileri sağlayan Atom Bilimcileri Bülteni'ne göre, artık eşi benzeri görülmemiş bir tehlike çağında yaşıyoruz.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Batı'yı Ukrayna'da savaşı başlatmakla suçladı. Putin, parlamentonun her iki meclisine hitaben yaptığı ulusun durumu konuşmasında, ABD'yle yapılan anlaşmalardan tek taraflı olarak ülkesinin çekildiğini söyledi. Rusya, Donbass'taki sorunu barışçıl yollarla çözmeye çalıştı. Ama Batı farklı bir senaryo hazırladı. "Savaşı onlar başlattı. Onu durdurmak için her şeyi yaptık" cümleleriyle Putin Rusya'nın nükleer silahları sınırlayan START anlaşmasına katılımına son vereceğini duyurdu. Bu, sözleşmenin feshedileceği anlamına gelmez; Rusya artık işin içinde değil” dedi.
Rusya Devlet Başkanı, Batı'yı "sınırsız güç" peşinde koşmakla suçladı. "Batı parasının savaşa akması azalmıyor" dedi. Batı için trilyonlarca dolar tehlikede. Batılı ülkeler çoktan Ukrayna'yı bir tür "Rusya karşıtı" haline getirmeye başlamıştı. Putin, "Batı, cini şişeden çıkardı" dedi. Putin, "Ukrayna'daki tırmanmanın sorumluluğu batılı elitlere aittir," bunlar hedeflerini gizlemediler, bu da "Rusya'yı stratejik bir yenilgiye uğratmak, yani Rusya’yı sonsuza dek bitirmek" batının hedefiydi ifadesini kullandı.
Ukrayna'daki taarruzu "sistematik olarak" sürdürmek istediği açık. Rusya, Ukrayna'da "dikkatli ve sistematik" ilerleyecek ve böylece askeri harekatının hedeflerine "adım adım" ulaşacaktır düşüncesinde. Batı, yerel bir çatışmayı küresel bir çatışmaya dönüştürmeye çalışıyor. "Rusyayı savaş alanında yenmek imkânsız" Aynı zamanda Putin güvence verdi: "Ülkesi Rusyayı savaş alanında yenmek imkânsız." Rus halkının çoğunluğunun hükümetin Donbass'ı savunma eylemlerini desteklediğine ikna olmuştu. Rus halkına kararlılıkları ve cesaretleri için teşekkür etmek istiyorum” dedi.
Rusya Devlet Başkanı ayrıca Rus gazileri ve öldürülen askerlerin aileleri için daha fazla mali destek sözü verdi. Konuşmasında, hükümete ayrı ayrı bölgelerle iş birliği içinde özel bir egemen servet fonu kurma talimatı verdi. Sosyal hizmet uzmanları, savaşta ölenlerin ve gazilerin aileleriyle ilgilenmelidir. Ayrıca Putin, Ukrayna'da savaşan tüm Rus askerlerinin altı ayda bir 14 günlük tatil yapabilmesi gerektiğini söyledi. 24 Şubat 2023 Cuma günü, Rusya Devlet Başkanı'nın Ukrayna'yı işgal emrini vermesinden bu yana bir yıl olacak. Putin'in en son ortaya çıkışı 18. devlet konuşmasıydı. Bu neredeyse iki yıl önce Nisan 2021'de gerçekleşti. Geçen yıl hiç yoktu; Kremlin başkanı bunu çok yüksek bir "olay dinamiği" ile açıkladı.
Şubat 2014'te Ukrayna'da gerçekleşen darbe, mevcut krizin alevlenmesinde önemli bir yer aldı. Rusya Devlet Başkanı Putin’inin 2023'te Federal Meclis'teki mesajı kaçınılmaz olarak jeopolitik bir ses kazandı. Putin çok önemli bir tarihî gerçeği gördü. Batı dünyası ise sanki Ukrayna’daki olaylar 24 Şubat 2022’de başlamış sanki öncesinde hiçbir şey olmamış gibi davranıyor. Rusya, aniden Ukrayna’ya saldırmaya karar veren işgalci ülke olarak gösteriliyor. Halbuki Başkan Putin, bu meselenin çok eskiye dayandığını ve bu olaylara, tarihi perspektif içinde bakmazsak anlayamayacağımızı ortaya koydu. Bu çatışma Rusya için varoluşsal bir mesele. Oysa ABD ve Batı Avrupa için bambaşka bir mesele, onlar için varoluşsal bir mesele değil. NATO'nun Rusya sınırlarına doğru genişlemesi Ukrayna'da bir krize yol açtı. NATO, Soğuk Savaş'ın çatışma kaynaklı bir kalıntısıdır. Varşova Paktı gibi çözülmeli.
NATO, dünya çapında tektonik kaymaların, kardinal ve daha da önemlisi geri dönüşü olmayan değişikliklerin zeminini oluşturdu. Rusya'nın küresel sorunları Batı ile birlikte çözmeyi reddetmesi nedeniyle dünya çok şey kaybedecek. Aslında, Putin ‘in mesajı ikna edici bir şekilde Rus özel operasyonunun Ukrayna'daki ve dünyadaki süreçlerin yeni nedeni değil, sonucu olduğunu ve bunun için her şeyi kendileri açısından yapmalarına rağmen bir yıl önce ne yazık ki kaçınılmaz olan sonuca gitmek zorunda olduklarını kanıtlıyor. Ukrayna ihtilafı tüm tarih öncesi, sürekli bir "Colin Powell test tüpü" gibidir, zira dünya topluluğu batı tarafından yıllarca kasıtlı olarak yanıltıldı. Bu çatışma Rusya için varoluşsal bir mesele olarak değerlendiriliyor. Oysa ABD ve Batı Avrupa için bambaşka bir mesele, onlar için varoluşsal bir mesele değil.
Rusya şu anda Ukrayna'da ilan ettiği savaşta hedeflerine ulaşmakta. Bu sadece Rusya tarafından ilhak edilen ancak Ukrayna tarafından kontrol edilen yasadışı bölgeleri almakla ilgili değil. Kremlin, Kiev'i kontrol etme kararlılığını sürdürüyor, çünkü Ukrayna'nın bağımsız kalması, ekonomik olarak toparlanması ve Rusya'dan gelen varoluşsal tehdide karşı kendini silahlandırması gibi hiçbir durumu kabul edemiyor. Ancak fetih Rusya'ya olası seçenekler sunarken Kremlin aynı zaman bağlamında Ukrayna'yı istikrarsızlaştırmaya çalışıyor. Bir yandan da Batı'nın Ukrayna'ya vermek istediğini açıkladığı ekonomik ve askeri desteğini durdurmak için çalışmalarını sürdürüyor. Ancak şimdiye kadar, her iki strateji dede umulan başarı elde edilemedi. Buna rağmen Rusya 24 Şubat 2022'den itibaren "tarihin geri sayımını" başlatmayı amaçlıyor.
Rusya ekonomisi 2022'de ilk tahminlerde beklenilenden daha az sert bir düşüş yaşadı. Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH), yaptırımların ilk aylarında yüzde 6 düşmesine rağmen, daha sonra bir miktar toparlandı. Aralık ayında bir önceki yılın seviyesinin, sadece yüzde 5, altında kaldı. Bunda önemli bir faktör, gelişen silahlanma endüstrisiydi. Buna, Aralık 2022'de AB ambargosu yürürlüğe girene kadar yaptırımlardan neredeyse doğrudan etkilenmeyen artan petrol ihracatı da eklendi. Toplanan döviz, Rusya'nın yaptırımların etkilerini hafifletmesine yardımcı oldu. Rus şirketleri bu parayı, son zamanlarda Rusya'ya ihracatı gözle görülür şekilde artan Çin'de harcadı.
Ancak, Ukrayna'ya karşı yapılan savaşta çok fazla kaynak tükettildiği giderek daha açık hale geliyor. 2022'nin sonunda Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ordunun finansmanına herhangi bir kısıtlama getirilmeyeceğini açıklamıştı. Rus devlet bütçesi bunu doğruluyor, çünkü 2022'de planlanan 23,7 trilyon yerine toplam 31,1 trilyon ruble harcandı. Ancak, bu artan gelir ile dengelendi. Enerji şirketi Gazprom'un teslimatlarını kısarak Avrupa'da neden olduğu yüksek gaz fiyatlarına büyük özel karlar getirildi. Rusya'nın açığı GSYİH'nın yüzde 2,3'ü ile sınırlı kaldı.
Avrupa'dan gelen gaz gelirleri büyük ölçüde kurudu. Petrol ambargosu, Rusya'yı petrolünü önemli ölçüde daha düşük fiyatlara satmaya zorluyor. Yani bütçede büyük bir boşluk var gibi görünüyor. Ancak şu ana kadar meydana gelen gelişmeler Kremlin için bir tehdit oluşturmadı, çünkü Rusya maliye bakanlığı refah fonu ve yeni devlet tahvillerinin yardımıyla iki ila üç yıl boyunca çok daha büyük krizlerle başa çıkabildi. Rusya'nın ticaret dengesi açığa dönmedi, rublenin devalüe olması ve yüksek enflasyon riski söz konusu değil.
Dolayısıyla yaptırımlar Rusya'nın Ukrayna'ya karşı savaşını sürdürmesini engelleyemez, ancak savaşı daha da zorlaştırır. Putin'in teknokratlarının son yirmi yılda inşa ettiği istikrarlı makroekonomik çerçeve hâlâ bozulmamış durumda. Ancak ilk çatlaklar görülebilir. Savaşla geçen her yılda, Rus liderliği daha sonraki saldırılar için gerekli kaynakları bulmakta daha da zorlanacak. Uzun vadede rejim, ekonomik sorunların istikrarsızlığa dönüşmemesi için savaş harcamalarını kısmak zorunda kalıyor.
Yurt içinde, muazzam insani ve ekonomik fedakarlıklara rağmen, savaşın devam etmesi henüz Rus rejimi için bir tehdit oluşturmadı. Şu anda yapılan askeri operasyona devam etmek, savaş birliği hedefleri önünde ateşkes yapmaktan daha az riskli görünüyor. Rusya'nın Ukrayna'ya yıllarca saldırı düzenlemek için yeterli kaynağı var. Ve sözde dış tehdit, rejime Putin yönetiminin devamını meşrulaştırmak için bahaneler sağlıyor. Aynı zamanda, istisnai siyasi durum, önemli ölçüde daha sert bir baskıya izin veriyor.
Rusya'nın savaş hedefleriyle karşı karşıya kalan Ukrayna'nın kendini savunmaya devam etmekten başka seçeneği yok. Kiev hükümeti, Putin ile müzakere edilmiş bir barış konusunda çok az yanılsamaya sahip. Bucha'da ve daha önce işgal edilmiş diğer mülklerde, kendi savunmalarının çökmesinin Ukrayna halkı için ne anlama geleceği aşikâr hale geldi. Ayrıca Çek ordusu, Rus saldırganları püskürtebileceğini defalarca göstermiş.
Akabinde Ukrayna'nın başarılı kendini savunması Batı için de vazgeçilmez hale geldi. Yaklaşan bir yenilgi hem NATO'yu hem de AB'yi derin bir krize sürükleyebilir. 2024'teki ABD seçimleri bir belirsizlik unsuru olsa bile, Batı'nın Ukrayna'ya verdiği desteğin dağıldığına dair hiçbir işaret yok. Her şeyden önce, bu desteğin gerçek maliyeti batı ekonomilerinin büyüklüğüne göre küçüktür. Öte yandan, çoğu Batı toplumunda Ukrayna için dayanışma hala yüksek.
Rusya'nın liderliği, silahlı kuvvetleri Ukrayna'da uzun süreli bir savaşa hazırlıyor. Eylül 2022'deki kısmi seferberlik, kendi ordularındaki yüksek personel kaybını telafi etmeye, Cherson'daki gibi daha fazla gerilemeyi önlemeye ve yeni bir saldırı için yetenekler oluşturmaya da hizmet etti. Buna karşılık, Savunma Bakanı Sergei Shoygu tarafından 21 Aralık 2022'de sunulan öneriler daha uzun bir zaman ufkuna işaret ediyor.
Silahlı kuvvetlerin nominal gücünün 1,5 milyon askere ve düzenli asker sayısının 695.000'e çıkarılması; ayrıca işgal altındaki Ukrayna topraklarında iki yeni tümen oluşturulacak ve Rusya'da yedi tugay tümenlere dönüştürülecek. Aynı zamanda, 2023 bütçe planlaması, savunma harcamalarında büyük bir artış öngörüyor. Silahlı kuvvetlerde personel artışı ancak devlet baskısıyla gerçekleşebilir. Askerlik hizmetini ertelemenin neredeyse tüm nedenleri ortadan kalktı ve zorunlu askerlik için yaş sınırı otuza yükseltilecek. Ayrıca zorunlu askerliğin uzatılması ve ikinci seferberlik dalgası tartışılıyor. Rusya'nın silahlı kuvvetleri böylece geleneksel kitle kavramına geri dönüyor; aynı zamanda operasyonel deneyim kazanacaklar.
Savaş bir yıpratma savaşına dönüştükçe, resmi olarak devlet dışı "vekillerin" - "Wagner" paralı asker grubu gibi - rolü büyük olasılıkla artacaktır. Düşen askerlerin iç siyasi maliyetlerine Kremlin katlanmadan top yemi sağlıyorlar. "Wagner"in finansörü Yevgeny Prigozhin gibi siyasi girişimciler için savaş, ekonomik kazanımları artan siyasi prestijle birleştirme fırsatı sunuyor. Vekil güçler ile düzenli silahlı kuvvetler arasındaki ilişkinin bu nedenle, sadece iş birliği ile değil aynı zamanda rekabetle de karakterize edilmesi muhtemeldir.
Rusya'nın Ukrayna'ya karşı savaşında iki nedenden dolayı daha fazla insafsızlık beklenebilir. Hedeflenen personel artışı gerçekleşmediği sürece, silahlı kuvvetler yıpratma stratejisinin bir parçası olarak sivil altyapıya ve yerleşim alanlarına yönelik saldırılara giderek daha fazla bel bağlayacaktır. Aynı zamanda, insan hakları ihlalleri, bilinçli olarak teşvik edilen "Wagner" imajının bir parçasıdır; işe alma uygulaması – örneğin cezaevlerinde – gerisini halleder.
Batı'ya doğru Moskova, kasıtlı olarak savaşın Ukrayna'nın ötesine geçebileceği korkusuyla oynayacak. Buradaki ana nokta, modern silahların Kiev'e teslim edilmesini caydırmaktır. Nükleer tehditlere ek olarak, Kremlin kasıtlı olarak "Wagner"in önem kazandığı kriz bölgelerinden gelen göçten kaynaklanan etkilere bel bağlayacaktır - bunlar öncelikle Kuzey Afrika ve Sahel'dir.
22 Şubat 2023 Lüksemburg