Nükleer savaş sinyaller

Ümit Yazıcıoğlu

Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergei Ryabkov, Rusya'nın nükleer silah kullanımı konusundaki yaklaşımını değiştirmediğini söyledi. Bu nedenle, geçen hafta Vladimir Putin'in Rusya'nın bir şey olursa nükleer bir saldırı gerçekleştirebileceği yönündeki sözleri hakkında yorum yapan üç Amerikalı yetkiliye (ABD Başkanı dahil) hemen yanıt verdi. Cevabı, en azından dünya kamuoyunu pek rahatlatmadı. Aslında Ryabkov, yalnızca Rus liderin sözlerinin bir blöf olarak görülmemesi gerektiğini hatırlattı.

Pozisyonlarının doğası gereği doğrudan silah kontrolü meseleleriyle ilgilenen Dışişleri Bakan Yardımcısı, Rus Kanal Bir'in yayınında konuştu. İçinde, diğer şeylerin yanı sıra, Amerika Birleşik Devletleri'nin Rusya'ya yönelik "nihayetinde acil olan rotasının" götürdüğü "tehlikeli çizgi" hakkında konuştu. Ryabkov, bu konuda iki ülke arasında "sürekli bir sinyal alışverişi" olduğunu doğruladı. Moskova, kendi sözleriyle, Washington'a sağ duyulu olmasını yani "soğumasını" teklif ediyor.

Aksi takdirde ne olacak? 

Sadece Ryabkov, daha önce Putin gibi 21 Eylül 2022'deki konuşmasında, belirli koşullar altında Rusya Federasyonu’nun nükleer silah kullanımını dışlayamayacağını açıkça belirtti. “Hem kamuoyunda hem de Amerikalılarla temaslarda defalarca belirttiğimiz gibi, bu konuda Rus doktrinlere yaklaşımında herhangi bir değişiklik olmadı, her şey aynı damarda ve askeri doktrinimizin belirlediği çerçevede kalıyor ve nükleer caydırıcılık alanında bu tutumumuz Rusya olarak devlet politikamızın temelleri” dedi.

Her iki belgenin de güncel versiyonları - hem Askeri Doktrin ‘de hem de Nükleer Caydırıcılık Alanında Rusya Devlet Politikasının Temellerinde - aynı ifadeleri içerir ve bu durum mevcut spesifik olarak ortaya çıkan durumu çok az açıklar. Buna göre, Rusya Federasyonu, yalnızca kendi topraklarında veya bir müttefikin topraklarında nükleer bir saldırıya veya diğer kitle imha silahlarının kullanıldığı bir saldırıya yanıt olarak nükleer silah kullanma hakkını saklı tutar.  Rusya "Devletlerinin varlığı tehdit edildiğinde, konvansiyonel silahların kullanımıyla Rusya Federasyonu'na karşı saldırganlık durumunda" kullanılabilir askeri doktorin ilkesine sahip. Kremlin, bu tehdidin ne olarak görülmesi gerektiğine dair bir açıklama yapmadı. Ukrayna'nın Rusya Federasyonu'na bağlı topraklara yönelik saldırısının bu şekilde değerlendirilip değerlendirilmeyeceği hala belirsizliğini koruyor.

Her ne olursa olsun, Rusya'nın bir saldırıya, örneğin Kherson, Donetsk veya Kırım'a nükleer bir saldırıyla yanıt verme seçeneği Batı'da açıkça göz ardı edilmiyor. Joseph Biden, bunun Rusya Federasyonu için sonuçsuz kalmayacağını söyledi. BM kürsüsünden hitap eden ABD Başkanı, Rusya liderini, bu tehditler gerçekleşirse Washington'un tepkisinin ne olacağını belirtmeden, "Avrupa'ya karşı nükleer silah kullanma yönünde aleni tehditlerle" suçladı.

Pazar günü ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan'dan daha fazla ayrıntı geldi. Rusya'ya "çizgiyi aşarsa" "felaket sonuçları" sözü verdi. Rusya Federasyonu ve Amerika Birleşik Devletleri'nin bu konuda sinyal alışverişinde bulunduğunu ve Amerikalıların gizlice Kremlin'e nükleer silahların kullanımına Amerika’nın "belirleyici tepkisinin" tam olarak ne olacağını söylediğini ilk söyleyen Sullivan oldu.

Amerikan tarafından bu skorla ilgili bugüne kadarki en detaylı açıklama Dışişleri Bakanı Anthony Blinken tarafından yapıldı. CBS ile yaptığı röportajda, Beyaz Saray'ın Rusya'nın nükleer silah kullanımına nasıl yanıt vereceğine dair bir planı olduğunu söyledi. Görünüşe göre bu planın özü, Kremlin temsilcileriyle yakın temaslar sırasında Amerikalılar tarafından özetlendi. Blinken, "Nükleer silahlar hakkında boş konuşmayı durdurmak konusunda çok açık ve özel olarak konuştuk" diyen Blinken, bir Rus nükleer saldırısı durumunda, yalnızca uygulanacağı kişiler için "sonuçların korkunç olacağını" yineledi. Aslında Ryabkov'un sözleri, Dışişleri Bakanı'nın sözlerine bir yorum, Rusya'nın onlara verdiği bir yanıt olarak kabul edilebilir.

Aynı zamanda Financial Times'da, ilgili muhataplara atıfta bulunarak, Rusya Federasyonu'nun nükleer silah kullanması durumunda ABD ve Batı'nın geniş bir önlem yelpazesine sahip olduğu kaydedilen bir makale yayınlandı. Özellikle, çekişme için nükleer vuruşma olmayacak başka bir yanıtta mümkündür. Amerikan saldırısı, geleneksel silahların yardımıyla da olabilir - nükleer olmayan savaş başlıklı füzeler gibi. Her şey Rus tavrının nasıl, nerede ve neyle yapılacağına, başarılı olup olmayacağına, onu durdurmanın mümkün olup olmayacağına bağlı.

Batı'nın şu anda güvendiği en önemli şey istihbarat. Financial Times, nükleer silahların savaşta kullanılmak üzere konuşlandırılmasının uzun bir süreç olduğunu belirtiyor. Batılı yoldaşları, Kremlin'den ne anladıklarını bir şekilde fark edebilirler. Buna göre, yayının uzmanları, böyle bir konuşlandırma söz konusu olduğunda, bunun Putin'in bir kombinasyonunun parçası olacağını savunuyorlar. Kısacası, Batı'da bir nükleer saldırının şu ya da bu şekilde önlenebileceğine dair umut var.

Görünüşe göre Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelensky de aynı şeyi umuyor. CBS'ye verdiği röportajda Putin'in sözlerini blöf olarak görmediğini söylerken, kendi görüşüne göre "dünya bu tehdidi kontrol altına alıyor" dedi. Zelensky, "Ona baskı uygulanmalı ve onun böyle devam etmesini engellemeliyiz," diyerek arzularını açıkladılar.

Soğuk Savaş yıllarında birden fazla kez meydana gelen bir durum ortaya çıkıyor. Çatışmanın ana katılımcıları, birbirlerinin belirledikleri “kırmızı çizgiyi” geçmemelerini beklerken, aynı zamanda bunun olmayacağını umarak en kötü senaryoya hazırlanıyorlar. Başkanlığı neredeyse nükleer bir çatışmaya yol açan Küba Füze Krizi de John F. Kennedy'nin gözde tarihçisi Barbara Tuckman, bir keresinde böyle bir durumun tehlikesi konusunda uyarıda bulunmuştu. Niyetlerin yanlış değerlendirilmesinden kaynaklanan kaza düşmanın işine yara demişti.

Ancak, şimdi daha modern bir kararı hatırlatmanın zamanı geldi - Rusya Dışişleri Bakanlığı başkanı Sergei Lavrov. Bu yılın Mart ayında, Ukrayna'daki çatışma nedeniyle nükleer bir savaş olasılığına inanıp inanmadığı sorusuna bakan, “Buna inanmak istemiyorum ve inanmıyorum” yanıtını vermiş, dolaysıyla Nükler savaş olmaz.

27 Eylül 2022, Lüksemburg