BRICS Zirvesi: Küresel Güç Dengelerinde Yeni Bir Aşama ve Geleceğin
Çizgileri
Prof. Dr. Dr. Ümit
Yazıcıoğlu
Güney Afrika'da gerçekleş-tirilen son BRICS zirvesi, uluslararası ilişkilerin önemli bir sahnesini oluşturan ve özellikle Rusya, Çin ve Küresel
Güney ülkelerinin katılımıyla çok kutuplu bir dünya düzeninin inşasına yönelik atılan önemli bir adım olarak öne çıkıyor. Bu yazı, zirvenin ana sonuç-larına ve BRICS'in mevcut durumuna odaklanarak, bu önemli uluslararası organi-zasyonun siyasi ve
ekono-mik bağlamdaki önemini daha kapsamlı bir şekilde ele almayı amaçlamaktadır.
Genişleyen BRICS: Siyasi ve Ekonomik Nitelik
Zirvenin ana sonucu, Arjantin, Mısır, Etiyopya, İran, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin BRICS'e katılımının sağlanmasıdır. Bu
genişleme, BRICS'in sadece ekonomik bir işbirliği platformu olmanın ötesine geçerek siyasi bir nitelik kazandığını göstermektedir. Özellikle Orta Doğu ülkelerinin, özellikle İran, Suudi Arabistan ve
Birleşik Arap Emirlikleri'nin BRICS'e davet edilmesi, bu ülkelerin enerji kaynaklarına dayalı ekonomileri nedeniyle gezegenin ekonomik dengeleri üzerindeki etkilerini artırma potansiyeli
taşımaktadır. Bu yeni katılımla birlikte BRICS, uluslararası sahnede daha etkili bir şekilde siyasi konuları ele alabilecek bir konuma gelmiştir.
BRICS ve Yeni Dünya Düzeni Arayışı
BRICS, mevcut uluslararası finansal düzeni yeniden şekillendirme amacını taşımaktadır. Organizasyon, Bretton Woods sisteminin etkisiz hale
gelmesini ve adaleti dikkate alarak yeni bir dünya düzeni yaratılmasını savunmaktadır. Mısır ve Etiyopya gibi Afrika ülkeleri, özellikle kıtanın BRICS'in etkisini artırma çabaları açısından kilit
öneme sahiptir. Arjantin'in BRICS'e katılması, Latin Amerika'daki BRICS etkisini artırmış ve bu kıtada ABD'nin etkisine meydan okumuştur. Bu, BRICS'in dünya genelinde daha dengeli bir uluslararası
düzenin temellerini atmaya yönelik bir adım olduğunu göstermektedir.
Ekonomik İşbirliği ve BRICS Yeni Kalkınma Bankası
BRICS ülkeleri, ekonomik işbirliği konusunda da önemli adımlar atmaktadır. Özellikle enerji alanındaki işbirliği, Hindistan, Çin ve Afrika
ülkelerinin enerji ve gıda güvenliği açısından kritik öneme sahiptir. Ayrıca BRICS ülkeleri ve gelişmekte olan ülkeler için altyapı projelerini ve sürdürülebilir kalkınma planlarını finanse etmek
amacıyla merkezi Şangay'da bulunan BRICS Yeni Kalkınma Bankası (NDB) kurulmuştur. Bu banka, BRICS ülkelerinin ekonomik işbirliği alanındaki kararlılıklarını ve bağımsızlıklarını vurgulayan önemli bir
adımdır.
Üye Ülkelerin Rolü ve İlişkiler
BRICS'in üye ülkeleri, organizasyonun başarısında önemli roller oynamaktadır. Örneğin, Rusya'nın Ukrayna krizinde BRICS ülkelerini desteklemesi,
organizasyonun siyasi önemini artırmıştır. Çin, BRICS içindeki önemli bir aktördür ve Xi Jinping'in ziyareti ile Çin'in BRICS'te liderliğini güçlendirmeye çalıştığı açıktır. Hindistan, BRICS içinde
liderlik rolünü arzulamaktadır ancak Çin ile yaşadığı ekonomik ve jeopolitik sorunlar bu rolünü zorlaştırmaktadır. Brezilya, BRICS aracılığıyla Latin Amerika'da etkisini artırmayı amaçlamaktadır ve
özellikle Çin ile ekonomik ilişkileri büyük öneme sahiptir. Güney Afrika, BRICS'in önemli bir üyesidir ancak Rusya Devlet Başkanı'nın zirveye katılmasını sağlayamaması, organizasyonun güvenlik ve
siyasi açıdan daha da güçlenme potansiyelini engellemiştir.
Sonuç: BRICS ve Geleceğe Dair Perspektifler
BRICS, uluslararası ilişkilerin önemli bir aktörüdür ve dünya düzenindeki değişiklikleri yansıtmaktadır. BRICS'in genişlemesi, yeni bir
uluslararası düzenin temellerini atmaya yönelik bir adım olarak değerlendirilebilir ve BRICS ülkeleri, siyasi, ekonomik ve jeopolitik alanlarda önemli birer oyuncu olarak kendilerini kanıtlamaya
çalışmaktadır. Bu organizasyonun geleceği, uluslararası ilişkilerin dinamikleri ve dünya düzeninin evrildiği bağlamda önemli bir soru işareti oluşturuyor. Ancak BRICS, gelecekte uluslararası
işbirliği ve güç dengeleri açısından önemini sürdüreceğe benziyor.
24 Ağustos 2023, Oxford