Türkçe Makaleler

Terörizm "9/11 ve 'Batı'nın Sonu' – Deneme

11 Eylül 2001'in ardından on yıl geçtiğinde, dünya tarihinde "batılı" anlamda bir uzlaşma dönemine giriyor gibi görünmekteydi. ABD'nin ilk siyahi başkanı Barack Obama, selefi George W. Bush'un dış politika üslubuyla retorik olarak kopmuştu. Euro-Amerikan ilişkisi güçleniyordu. 2007'de ABD'de başlayıp kısa süre sonra Euro bölgesini de etkileyen büyük mali kriz tam olarak aşılmış olmasa da dünya genelinde finans yapılanmasını ya da Euro'yu dağıtmadan zirvesini geçmişti.

Batı'nın Afganistan'da askeri birliklerini 100.000'e çıkarması, Taliban'ı, 9/11'den sonra sadece kısa bir süre için püskürttükten sonra, tekrar savunmaya almak için başarılıydı. Amerikalılar, 2003'te ABD öncülüğünde gerçekleşen bir istilayla istikrarsızlaştırdığı Irak'ta güvenliği geçici olarak yeniden tesis etmeyi başardılar. İran'la nükleer müzakereler ve yaptırımların kaldırılması için bir yol gözüküyordu. 9/11 saldırılarının arkasındaki isim olan Osama bin Laden sonunda tespit edilmişti. Mayıs 2011'in başında, Pakistan'ın Abbottabad şehrindeki evinde, Amerikan özel birlikleri tarafından yakalandı ve öldürüldü - onu canlı yakalama olasılığına rağmen.

Ayrıca, 2010/11 yıl dönümünde, Tunus'tan başlayarak Arap dünyasında, onlarca yıldır iktidarda olan rejimlere karşı ayaklanmalar yaşandı. Bush döneminin agresif Amerikan Ortadoğu politikası, 2001'den sonra Afganistan ve Irak'ta dışarıdan liberalizasyon ve demokratikleşme için şiddetli bir devrim yapmıştı. Şimdi Araplar, demokrasi ve hukukun üstünlüğünü kendi istekleriyle talep ediyor ve böylece - görünüşte - batılı beklentileri karşılıyordu. 2011, büyük bir başlangıcın ve umudun yılıydı. Soğuk Savaş'ın sona ermesinin ardından birçok batılı karar verici, özgürlük ve demokrasiye doğru sürekli global bir gelişmenin olacağına inanmıştı. Tarih, Euro-Atlantik bölgede önceden tahmin edildiği gibi ilerliyordu: Bir gün herkes "bizim gibi" olacaktı, tıpkı "Batı" gibi. Amerikalı siyaset bilimci Francis Fukuyama'nın "Tarihin Sonu" adlı kitabında ileri sürdüğü tez bu şekildeydi. Fukuyama, zaten birçok Avrupalı ve Amerikalı'nın inandığı şeyi dile getiriyordu: Batı, özgürlükçü kapitalizm ile diktatörlükçü komünizm arasındaki tarihi son savaşı kazanmıştı. Şimdi tüm dünya onun hayırsever etkisine açıktı ve Doğu Avrupa'da olduğu gibi ona uyum sağlayacaktı.

Arap devriminin ilk saatlerindeki devrimciler, genç, teknoloji meraklısı, yaratıcı, Euro-Amerikan eğitimli, kendilerine bir dizi ideal belirledi: İnsan onuru, politik katılım, diktatörlük ve baskıdan özgürlük, öz yönetim ve demokrasi. Bu başlangıca önemli bir katkıda bulunan medya gelişmeleri, on yıl önce yaşandı. Katar'dan gelen TV kanalı Al-Jazeera, yayın yoluyla popülerliğini kazandı - Bin Laden'in video mesajlarını yayınlamıştı - Aralık 2010'da sebzeci Muhammed Bouazizi'nin intiharıyla tetiklenen Tunus devrimini tüm Arap ülkelerinin salonlarına taşıdı.

Sadece birkaç hafta sonra ilk despotlar devrildi: Tunus'ta Zine el-Abidine Ben Ali ve Mısır'da Hosni Mubarak. Diğerleri, Libya'da Muammer el-Kaddafi ve Yemen'de Ali Abdallah Saleh gibi, sarsıldı ve kısa süre sonra Suriye'de Baschar al-Assad'ın, Orta Suriye'deki büyük şehirler Homs ve Hama tarafından desteklenen bir halk ayaklanmasıyla karşı karşıya kaldığı anlaşıldı. Bu durum, en eski ve en uzun süredir iktidarda olan yöneticiler veya yönetici aileleri ortadan kaldırmış ya da ciddi şekilde zedelenmiştiler. On iki sonra, 2023 yazında, Assad hayatta ve görevde olan tek kişi - Rus ve İran desteğinin ince bir ipi üzerinde asılı olarak bir görev icra ediyor.

Dış Politika Sonu

Gücün başları ve yüzleriyle yapılan değişim – 2019'dan itibaren Sudan ve Cezayir'de dahil olmak üzere – devrimciler hemen hemen her yerde başarılı oldu. İlk bakışta bu kötü bir sonuç değil. Ancak eski yapıları sürdürülebilir bir şekilde kırmayı başaramadılar. Başarılı olacak gibi göründüğünde, iç savaşa yol açtı, özellikle Libya, Suriye ve Yemen'de. Kısa süreli bir hareketlenme yeni ve daha büyük krizlerle değiştirildi. 9/11 ile başlayan istikrarsızlık ve savaşlara dayandı ve terörü şimdi sözde İslam Devleti (IS) adlı bir oluşum savaşçılarını bir şeklinde Avrupa'ya taşıdı. 1989'dan sonraki Doğu Avrupa'nın "Batılılaşma Hikayesi’nin Arap dünyasında tekrarlanıp bir sonraki dünya bölümüne uzanacağı umudu, 2013'teki Mısır'daki karşı devrimle ve bugüne kadar devam eden Suriye'deki çatışmanın uluslararasılaşmasıyla öldü.

Arap devrimlerinde, 2001'den bu yana ortaya çıkan politik durgunluğa duyulan öfke, eğer Sovyetler Birliği'nin çöküşünden bu yana değilse, birçok Arap ülke ve rejimi için büyük bir yeniden yönlendirmeye neden oldu. Avrupa ve ABD uzun süre Arap dünyasındaki politik durumu ve cihadist terörizmi rejimlerle güvenlik işbirliği yaparak kontrol altında tutma taktiğini sürdürdüler, ancak bu yaklaşım 2011'deki devrimlerle başarısız oldu. Demokratik seçimlerin yapıldığı yerlerde - Tunus ve Mısır'da - İslamcı güçler, özellikle Müslüman Kardeşler, galip geldi. Revolt açık bir iç savaşa kaydığında, İslamcı güçler, genellikle Müslüman Kardeşlerden çok daha radikal olanlar, üstünlük kazandı. Ayrıca, ABD'nin önce Irak'ta, sonra da Obama'nın Suriye'deki müdahale etmeme politikasıyla yarattığı güç boşluğundan faydalananlar, ABD'nin veya "Batı'nın" eski, kök salmış düşmanlarıydı: Rusya ve İran, Esad'ın yanında öne çıktı.

9/11 terörizminden sorumlu olan cihadist İslam, Bin Laden'in Irak'taki el-Kaide'sinden ortaya çıkan IS formunda, Kuzey Irak'ta ve Suriye sınır bölgesinde geniş alanları ele geçirdi. 9/11'den ve Afganistan'daki Taliban'ın devrilmesinden bu yana açıkça Batı karşıtı cihadistler büyük bir bölgeyi kontrol ediyorlardı. Propagandalarına inanmak isterseniz, kendi devletlerini bile kurmuşlardı. Bunun sonucunda - ve Esad'ın kendi halkına karşı savaşı nedeniyle - meydana gelen mülteci hareketleri ve IS tarafından gelen terörizmin yeni bir dalgası, özellikle Fransa için tahmin edilenden daha büyük bir boyutta, 9/11'den sonra MENA bölgesindeki (Orta Doğu ve Kuzey Afrika) gelişmeler üzerinde Batılı güçlerin geniş kapsamlı kontrol kaybını ortaya koydu.

2017'de, Kürt kara kuvvetlerinin yardımıyla ve Anti-IS Koalisyonunun savaş uçaklarıyla IS'in işgal ettiği Irak metropolü Musul'a yönelik yoğun ve özverili bombardımanın ardından IS'yi mağlup etmek mümkün oldu. Ancak, bölgedeki ilerleyiş Batı'nın kontrolünün dışında kalmaya devam etmektedir, tıpkı Afganistan'da olduğu gibi. Afganistan'da, Batı'nın -yani dış politik bir konsept olarak diğer toplumlara yayılma ideali- sessizce son buluşunun, 2021'in Eylül ayına kadar tüm kuvvetlerin geri çekilmesiyle sembolik olarak damgalandığı görülmektedir. 9/11'den sonra umulan bir Afgan devleti kurma konusunda, yoğun angajman ve askeri varlık göstermeye rağmen, başarılamamıştır. Kabul, çoğunlukla sivillere yönelik olan terör saldırılarıyla haftalık olarak karşı karşıya kalmaktadır ve Batı medyasında bu saldırılar hakkında neredeyse hiç haber yapılmamaktadır. Afganistan'daki ABD'nin düşmanları olan Taliban, Batı'nın geri çekilmesinin ardından ülkede en güçlü kuvvet olacak ve ülkenin geleceğini belirleyici bir şekilde etkileyecektir ve etkilemektedir.

1798'deki Mısır seferiyle Napolyon, Avrupa'nın Yakın ve Orta Doğu'da üstünlüğünü sağlama almasının yollarını açmıştı. Bu süre zarfında, Avrupa ve ABD, yani "Batı", bu bölgedeki gelişmelere daha önce hiç olmadığı kadar etkisiz kalmıştır. Şimdi, bölgenin gelişimine yön veren diğer güçler mevcuttur: Rusya, Türkiye, Arap Körfez emirlikleri, Suudi Arabistan, İsrail, İran – bu ülkeler 1990'ların başında ya irrelevan olarak görülmüş, Batı'ya doğru sürekli olarak yaklaşıldığı düşünülmüş veya kontrol edilebilir oldukları varsayılmıştı.

Batı'nın dış politika sonu, Soğuk Savaş'ın sona ermesinin ardından formüle edilen taleplerin, özellikle MENA bölgesindeki politik gelişimi belirleyici bir şekilde etkileyemediğinde gözlemlenmektedir. 11 Eylül 2001'deki terör saldırılarının başladığı bu coğrafi bölgede "transatlantik değer topluluğunun" güç politikası açısından başarısız olmasının nedeniyle, Batı'nın politik ve ideolojik teorileri, dolayısıyla genel benlik algısı da geçersiz kalmıştır. Ancak bu durumun nedeni sadece politik gelişmelerle sınırlı değildir, aynı zamanda 1989'dan sonra oluşan dar ve problemli Batı tanımlamalarında da yatmaktadır.

1989 Sonrası Batının Öz-imge Sınırları

Sovyetler Birliği'nin çöküşü ve Doğu Avrupa'daki komünist rejimlerin sona ermesi, "Batı" anlayışının yeniden biçimlenmesini, hatta yeniden tanımlanmasını zorunlu kılmıştı. Batı, bu döneme dek, başlıca Varşova Paktı'na üye komünist devletlere karşı özgürlükçü bir alternatif olarak kendini tanımlıyordu. Soğuk Savaş döneminde, komünist tehdidin olası bir şekilde sona ermesinin, Batı'nın öz-imge anlayışı ve gelecekteki politik öncelikleri için ne anlama geleceği konusunda bir belirsizlik vardı.

Bu Batı, sosyalizmin karşıtlığı ve politik baskısı olmadan sosyal meselelere ve eşitlik ve dayanışma anlamında demokrasiye önem verecek miydi? Batı'nın dış politikası, bloklaşma mantığına göre mi hareket edecekti, yani insan haklarına ya da global adalete saygı göstermeksizin emperyal hegemonyanın mantığına mı? Yoksa dayanışma, eşitlik ve özgürlük dönemi mi başlayacaktı? Bu değerler ve idealler, Aydınlanma ve Avrupa ile ABD'deki Devrimler Çağı'nda elde edilmiş olsa da, 1989 öncesinde bu değerlere sadık kalındığı asla unutulmamıştı.

Bir anlamda, Soğuk Savaş sırasında yüksek endüstriyel gelişmiş küresel Kuzey'in Doğu ve Batı olarak ikiye ayrılmasını, "Batı’nın politik fikirlerinin iki rekabetçi bloğa ayrılması olarak da görebiliriz: Batı, Fransız Devrimi'nin meşhur sloganı "Özgürlük, Eşitlik, Kardeşlikten özellikle (politik, ekonomik ve medyatik) özgürlük değerini vurgulamıştı. Doğu ise (sosyal ve etnik-milliyetçi) eşitliği vurgulamıştı. Öte yandan, kardeşlik, farklı derecelerde her iki blokta bulunan faşizmin lekelenmiş milliyetçiliğinin alanıydı. Ancak komünizmin çöküşü, Doğu ve Batı arasında bölünmüş olan "batılı" değerleri yeniden bir araya getirmeye yol açmadı; bunun yerine, eşitlik, adalet ve dayanışmanın pahasına, ulusal ve global ölçekte özgürlük anlayışında daha önce görülmemiş bir radikalleşmeye yol açtı. 1990'lar, (sosyal) demokratik hükümetler tarafından da benimsenen neoliberalleşmenin on yılıydı.

Bu gelişmeyi iki sıkça tartışılan siyaset bilimi teorisi yansıttı ve kuramsallaştırdı: Fukuyama'nın daha önce belirtilen "Tarihin Sonu" ve Samuel Huntington'ın "Medeniyetler Çatışması" teorileri. Huntington, Fukuyama'nın tezini reddetti ve gelecekte dünyanın seyrini ideolojilerin değil, kültürlerin rekabetinin belirleyeceğini öne sürdü. Ancak, ilk bakışta zıt gibi gözükseler de, bu iki teori gerçekte birbirlerine zıt değillerdi; aksine, birbirlerini tamamlayıcı bir şekilde konumlandırdılar. Bu teoriler, Amerikan-Batı politikası için çift konservatif bir çerçeve oluşturdu. Bu çerçeve, her türlü dışsal müdahaleyi, Batı'nın üstünlüğü amacıyla bir politika yoluyla yorumlamak için bir yol sunuyordu.

1990'lar ve 2000'lerin çevre politikalarındaki ihmalkâr yaklaşım, bu çift koordinat sistemi tarafından şekillenen ideolojik sonuçlarda ve politik tepkilerde belirgindi. 1992'de Rio'da gerçekleşen BM Çevre ve Kalkınma Konferansı, çevresel sorunların küresel gündemde olduğunu belirtmişti, ancak bu konular Fukuyama ve Huntington için önemli değildi.

1990'lardaki politik gelişmeler, dünyanın (neo-)liberal Batı modeline doğru ilerlediği görüşüne Fukuyama'nın haklı olduğunu gösteriyormuş gibi görünse de, 9/11 terör saldırısı, Huntington'ın teorisini onaylar nitelikteydi. New York ve Washington'daki bu saldırı, "Medeniyetler Çatışmasını ürkütücü bir şekilde gösterdi.

Ancak, bu çift neoliberal-konservatif çerçevenin ötesinde "Batı" fikri, herkesin kendi yorumunu yapabileceği bir hayal kalmıştır. Gerçek dünya sorunları, özellikle küresel eşitsizlik ve iklim ve çevre krizi, daraltılmış bir politik gündemde görülmüyordu. Özgürlük sloganının cazibesine kapılan bu gündem, Batı'nın politik, ekonomik ve kültürel egemenliğini sürdürmeye çalıştı. Eğer bu sorunlar 9/11'den 20 yıl sonra ön plana çıkıyorsa, bu, 1990'lardan itibaren, hatta Soğuk Savaş'ın başlangıcından itibaren çoğu Euro-Amerikan karar vericisi ve medya tarafından anlaşıldığı gibi o Batı'nın sonunu da işaret ediyor. Antik Yunan, Roma veya Reformasyona dayanan mitolojik Batı'ya, "Akşam Yurdu’na burada değinmemize gerek yok. "Batı" böylece hayali kalır, geriye dönük bir projeksiyon, "uydurulmuş bir geleneğe" dönüşür.

9/11 sonrası daha da artan askeri, dış politika ve küresel ekonomik baskı stratejileriyle, 1990'ların, sayısız protestoya rağmen Dünya Ticaret Örgütü aracılığıyla temellendirilen bu "Batı", küresel bir güç talebinde bulunabilse de, evrensel, kozmopolit değer iddialarında bulunamaz hale geldi. Kendi değer topluluğuna dönüşerek, sadece kendi ana fikirlerine boyun eğen ya da Batı kurallarına göre oynamak için gerekli kaynaklara sahip olanlara açık hale geldi - 9/11 saldırganlarının çoğunun geldiği petrol zengini Körfez ülkeleri buna dahildir.

Bu "Batı", alternatif politik veya kültürel düşünce dünyalarına özellikle eyleminin nesnesi olarak ya da kendini tanımlamak için ihtiyaç duydu. Şüpheler sadece marjinalleşmiş ve medya tarafından sıkıca korunan akademik, edebi veya sanatsal alanlarda ifade edildi. 1989'dan beri, sosyalizm veya faşizm gibi, Batı'nın kendi kontrolündeki alanda öz kimliğini sarsabilecek bir politik karşıt model yoktu. Politik olarak radikalleşmiş İslam, el-Kaide ve IŞİD'in şeklinde bir karşı güç olarak konumlanmaya çalışsa da, kullandığı insanlık dışı yöntemlerle kendi ahlaki iflasını ve güvenilmezliğini ilan etti. Özellikle politik İslam da Batı'ya bir alternatif olarak başarısız oldu.

Ancak, Komünizme karşı savaşta olduğu gibi, Batı'nın radikal İslam'a karşı savaşı sırasında küresel bir yönlendirme modeli olarak güvenilirliğini kaybettiği de bir gerçektir. Bu başarısızlığın bir sonucu, ABD'deki Trumpizmin yükselişi ve Avrupa'daki diğer sağ popülizm biçimleridir. Bunlar da Batı'nın devamı olarak kabul edilen ideolojilere dahil edilip, ona karşı konumlandırılabilir. Sağ popülist hareketlerin geleceği belirsiz olabilir, ancak Batı dünyasının kalbindeki yükselişleri, bildiğimiz "Batı'nın" sonunun güçlü bir göstergesidir.

Şu an yaygın olan Çin'in yükselişi hakkındaki yakınmalar, Batı'nın sonunu inkâr edenler için bile onun güç ve önem kaybını gözler önüne seriyor. Çin'in "tehdidinin özel ironisi, yüzyıllar boyunca alt sıralarda kaldıktan, hatta boyunduruk altında ve sömürgeleştirildikten sonra, Batı'nın ekonomik uygulamalarını ve hegemonik çabalarını şimdi ustaca Batı'ya karşı kullanmasıdır. Çin'in yükselen hegemonyası ve diğer güçlerin sadece, Çin'in şimdi "bize" karşı kullandığı bu "Batılı" paradigmadan vazgeçtiğimizde hafifletilip şekillendirilebilir: karşıtlık, avantaj sağlama, yolsuzluk, propaganda ve kültürel misyon paradigmasıdır. Batı güçleri bu yaklaşımları sömürge çağının başlangıcından bu yana uygulamış ve bunu dünyada başarılı ve taklit edilmesi gereken bir model olarak yaymıştır.

İç Politikada Çöküş

9/11 sonrası gelişmelerin özelliklerinden biri sadece Batı'nın dış politikada kontrolünün büyük ölçüde kaybedilmesi ve İslam dünyasında artan istikrarsızlık değil, aynı zamanda Batı'nın kendisindeki politik çalkantılardır. Bu çalkantılar, 1990'lara göre değişen ve şu an yoğun bir şekilde mücadele edilen bir öz algıyla birlikte gelmektedir, bu da parçalanmış bir aynaya bakmak gibidir: "Batı", kesinlikle tutarlı bir görüntü sunmamaktadır.

Bunun için sorumlu olanlar arasında 9/11'den bu yana sürekli büyüyen sağ popülizm, "toplumsal merkeze" olan rahatsız edici bağlantıları, hala işlenmemiş özgül Batılı (Avro-Amerikan) "beyaz" ırkçılığının devam eden etkisi ve kesin anti-İslamcı eğilimli küreselleşmiş bir sağ terörizminin ortaya çıkışı bulunmaktadır. Batı'nın kolonyal çağdan etkilenen yapısının çirkin tarafını belirginleştiren bu iç gelişmeler, 11 Eylül 2001 terör saldırılarından ayrı tutulamaz, çünkü bu saldırılar Batı'nın dünyaya, kendisine ve göçmenlere olan ilişkisini sorgulamıştır. Sonuç olarak, Batı'nın öz imajı, özgürlük, adalet, demokrasi ve diğer ilerici değerlerin öncüsü olarak sorgulanmıştır.

Bu sorgulama, 9/11'den hemen sonra hükümetin alacağı kararların bir sonucudur, çünkü Bush yönetimi Cenevre Sözleşmesini göz ardı etmeye karar verdi ve "düşman savaşçı" olarak adlandırılan, hukuk dışı bir savaş tutsağı kategorisi oluşturdu. Bu tutsaklar, Küba'da kiralanmış bir bölge olan Guantanamo'da, Amerikan toprakları dışında ve yargılama olmaksızın tutuldu. Ayrıca işkence yasağı, o zamana kadar Batı tarafından ilerletilen insan hakları söyleminin merkezi bir başarısı, ABD'de askıya alındı veya göz ardı edildi. Irak'ta ve işkence yapma olasılığı yüksek olan ülkelerde daha fazla hukuk dışı alan oluşturuldu, bu ülkelerin Euro-Amerikan standartlarına uymadığı biliniyordu ve tutsaklar bu "özel sorgulama yöntemleri" için bu ülkelere gönderildi.

Aynı hak yoksunluğu kategorisine – ve bu da Batı'nın güç kullanımının hukuk dışılaşmasına – özellikle uzaktan kontrol edilen silah sistemleriyle gerçekleştirilen sözde yasa dışı infazların genişlemesi dahildir. Bin Ladin'in öldürülmesi de bir hukuk devleti prosedürünün askıya alınmasına eşdeğerdi. ABD'nin Bin Ladin'i mahkemeye getirmek yerine bu şekilde hızla 9/11 bölümünü kapatma arzusu, duygusal ve belki de güvenlik politikası açısından anlaşılabilir idi. Ancak bu, "Batılı" hukuk anlayışının temel ilkelerine aykırıydı. Şimdi Batı'ya sıkça yapılan keyfi prosedür ve mahkûmiyet suçlamaları tamamen haklı olarak Batı'ya yönlendirildi.

Kendi değerlerinin ve güvenilirliğinin aşındırılmasının yanı sıra, 9/11'den bu yana Avrupa ve Kuzey Amerika'da yeni bir politik gruplaşma görmekteyiz, bu da sonunda Batı içinde çeşitli ayrılıklara neden oldu. Buna, Irak Savaşı'nın öncesinde ve sırasında Bush yönetiminin savaşa hevesli "yeni" ve savaşı reddeden "eski" Avrupalılar olarak yaptığı ayrıma bağlı olarak ortaya çıkan transatlantik çatlak örnektir. Bu, Obama döneminde sadece yüzeysel olarak tamir edilen çatlak, Trump döneminde derin bir uçuruma dönüştü. Joe Biden'ın ABD başkanı olarak yeniden göreve gelmesiyle düzelme umudu olsa da, Batı'yı sayısız diğer ayrılıklar rahatsız ediyor – sadece Avrupa'ya özgü olarak, Birleşik Krallık'ın Avrupa Birliği'nden çıkışı, AB'nin göç konularındaki anlaşmazlığı veya Polonya ve Macaristan'daki hukuk devleti hakkındaki farklı görüşleri sayabiliriz.

Sonuç olarak, bu tür ayrılıklar, Huntington'un Çatışma teorisinin artık Batı ile diğer kültürler arasında değil, daha çok bu (eski) Batı içerisinde gerçekleştiğini göstermektedir. Bu, ırkçılık, sömürgecilik ve kimlik siyaseti konularında yoğun tartışmalarla da doğrulanmaktadır. Bu gelişmeler ışığında, "Batı" hakkında kesin bir şekilde konuşmak, bahsedilen sorunları ve krizleri önemsiz olarak nitelendirmek ve Kuzey Atlantik toplumlarını batı için ikincil olarak görmek anlamına gelir. Ancak böyle bir savunma tutumu, bu sorunların küçümsenmesinin ardından onların tamamen göz ardı edilmesine neden olur. Batı'da sadece temel sorunlara karşı değil, aynı zamanda "Batı" kavramına karşı bu kadar kör olmakla, Avrupa ve ABD, geleceğe yolunu kapatma tehlikesiyle karşı karşıyadır.

Bir şekilde ya da başka bir şekilde, bu gelecek bu Batı'nın ötesinde olacaktır: ya geçmişteki, sömürgecilik ve ırkçılıkla elde edilmiş büyüklüğe tutunan, evrenselleşen aydınlatıcı değerlere odaklanmayan kapalı, tepkisel bir gelecek; ya da bu değerleri artık spesifik olarak "Batı"ya özgü değil, genel olarak dünyanın ve insanlığın değerleri olarak anlamayı öğrenen globalleşmiş, ilerici, kosmopolit bir gelecek olacaktır.

"Batı'nın Sonu" Sonrası

9/11'den sonra sömürgecilik ve emperyalizmin gölgesinden sıyrılamamış bir "Batı"nın sonu, pozitif bir haberdir ve 1918'de Oswald Spengler tarafından "Batı'nın Çöküşü" olarak tarif edilen ve bugün hala sıkça dile getirilen tehditkâr bir senaryo ile benzerlik taşımamaktadır. Kuşkusuz, geride bıraktığımız 20 yıl, kaçırılmış fırsatların yıllarıdır. Ancak "Batı" ve "İslam" arasındaki hayali cephe de yer alan kültür savaşçılarının başlattığı savaş, onların yenilgisiyle, onların büyüsünün kaybolmasıyla sona erdi. Dünya ne bir tarafın ne de diğer tarafın istediği şekilde şekillenmedi ve bu durumun gelecekte de değişmeyeceği görülüyor.

9/11'den sonra "Batı"nın güvenilir bir fikrinin sonu, dünyayı Batılaştırmak ve onu dünyanın geleceği yapmak isteyen tüm güçlerin 9/11'den 20 yıl sonra başarısız olduğu anlamına gelir. Ancak her küresel hegemonya doğası gereği tehlikeli ve adaletsizse - "Teröre Karşı Savaşta genellikle yaygın bir şekilde savunulan hukuk ilkelerinin ortadan kaldırılması bu tür bir hegemonyanın ne anlama geldiği konusunda bir öngörü sağlar -, Batı'nın başarısızlığı ve sonu tarihin uzlaştırıcı bir dönüşüdür. Bu, diğer tüm hegemonyaları da engelleme görevini beraberinde getiriyor.

"Batı"nın - kendisinin ve dostlarının gördüğü şekliyle - korunmaya değer olan şeyi, bu arada küresel bir kamu malı haline gelmiştir ve Kuzey Atlantik toplumları bu konuda gururlu olabilir, ancak bu konuda patent hakkı talep edemezler: Bunlara insan hakları ve insan onuru, özgürlük, eşitlik, özgürleşme, katılım, adalet ve dayanışma gibi değerler dahildir. Modern görünüyorlar ve öyleler. Ancak farklı formlarda ve farklı isimlerle başka bölgelerde, başka toplumlarda ve başka politik ve kültürel bağlamlarda da ortaya çıkmışlardır. Bugün, bu geleneksel değerler, birçok toplumda modern değer anlayışlarıyla birleşmiş, bu nedenle başvuranlar, Batılı değil, genel insan değerlerine atıfta bulunuyorlar.

Modern, sözde batılı değer anlayışlarının kullanılabilir ve evrenselleştirilebilir bölümlerinin küreselleşmesi, bir anlamda, 9/11'den bu yana yürütülen politikanın sonucu olarak bir arınmayı temsil ediyor, eğer zaten gerekli olmadıysa. Bu arınma, global bir toplumda artık yer bulmaması gereken batı politikasının belirli yönlerini sözlü ve politik olarak ayırt etmekte yatar: Irkçılık, emperyalizm ve sömürgecilik, dışlama mekanizmaları, ekonomik, politik, askeri ve kültürel hegemonya arayışı, hukukun keyfi uygulanması, sadece başkalarına veya çevreye saygı göstermeyen bir özgürlük anlayışı, birikim, genişleme ve artırma mantığı, maddi ilerlemenin manevi-moral ilerlemenin önünde aşırı değerlendirilmedir. Bunların hiçbirine artık ihtiyacımız yok. Maalesef bu özelliklerle özdeşleştirilen ve onlarla ilişkilendirilen Batı'nın sonuyla birlikte yeni, daha iyi bir şey başlıyor. Ne adı taşıyacağını bilmiyoruz. Sadece "Batı" olmayacağı kesin.

11 Eylül 2023, Lüksemburg

Druckversion Sitemap
{{custom_footer}}

Webansicht Mobile-Ansicht

Logout Seite bearbeiten