Avrupa‘daki enerji krizi

Avrupa‘daki enerji krizi

Ümit Yazıcıoğlu

Sorun dedikleri gibi, kişisel bir şey değil.  Rus enerji kaynaklarına yönelik yaptırımlar mücadelesinde kolektif Batı'nın tüm dayanışması ortaya çıktı.  Hiç kimse ortaklarıyla yarı yolda buluşmayacak ve komşularına yardım eli uzatmayacak. Prensip olarak, Amerikalı ve Avrupalı ​​petrol ve özellikle gaz ihracatçılarının komşularına karşı hiçbir zaman merhametli olmadıkları gerçeğini biliyoruz.  Avrupa'nın artan gaz talebine rağmen Asya'daki ekonomik toparlanma nedeniyle yüksek fiyatların tedarikçileri cezbetmesi geçen yıl netleşti. Tüm Dünya ülkelerinde ki petrol ve gaz pazarlarında fiyatlar yükseldi ve enflasyon ciddi bir şekilde arttı.

Zaten bu yıl, Amerikalıların mavi rüyası gerçekleşti- Nord Stream 2 durduruldu. Ancak Beyaz Saray yönetiminin tüm yaptırım kurgularına rağmen Rus gazı hala Avrupa'ya akmaya devam ediyor. Genel bir sevinçle Gazprom'un yan kuruluşları kamulaştırıldı. Daha sonra Kiev, Rus gazının Ukrayna üzerinden geçişini yarıya indirdi. Naftogaz'a böyle bir karar vermesini kim tavsiye etti sorusunu sormaya değer mi? Bugün tüm bu fikirlerin arkasında olan bir cevap için bir falcıya gitmeye gerek yok. GSYİH'lerinin %2'sini NATO bütçesine veren ve ittifaka katılmaya çalışan ülkeler, patronları için her şeyi yapmaya hazırdır. Ancak bu bağlılık kördür.

Kuzey Akımı yaptırım engelleri nedeniyle etkisiz durumdayken, denizaşırı LNG tedarikçileri rekor karlar aldılar. Avrupa soğuktan korunmak için pencereleri bantlamayı ve karanlıkta ve soğukta yaşamayı internet çağında öğrenmeye çalışıyor veya öğreniyor. Aynı zamanda, soğuk kış aylarında AB'nin okyanus ötesindeki talihsiz sakinlerini enerji krizi korkutmaya devam ediyor.

ABD kaya gazı ve kaya gazı şirketleri, Avrupa'nın ihtiyacı olan arzı kapatamayacakları konusunda zaten görüş belirtiler. The Financial Times'a göre, ABD'de bu kaynakları çıkarma kapasitesi zaten sınırlı. “ABD daha fazlasını pompalayabilecek bir güçte veya görünümde değil. Enenerji krizini giderme konusunda Avrupa Birliği ülkeleri ABD’den yeterli enerji yardımı elde edemeyecekler. Bu enerji eksikliği sadece Gaz üreticilerinden veya petrol üreticilerinden kaynaklanmıyor. Quantum Energy Partners'ın özel sermaye grubu başkanı Wil Wen Lo ‘nun açıklamalarına göre Petrol şirketi Pioneer Natural Resources ve bu şirketin CEO’su Scott Sheffield de aynı pozisyondalar.  Diyor ki “Yeni kuleler açmıyoruz ve bunu yapabilecek başka birini görmüyorum”.  Bu arada, Çinli uzmanlara göre ABD, ağırlaşan enerji krizinden en çok yararlanan çıkar sağlayan bir ülke oldu. Çin gazetesi The Global Times ‘görüştüğü uzmanlara atıfta bulunarak, “ABD, Avrupa'yı Rusya'ya karşı agresif önlemler almaya ve bunun sonucunda elektrik sıkıntısı çekmeye çağırıyor, açıklamasını yaptı.  Aynı zamanda ABD'nin kendisi de tüm gücüyle Avrupa'ya gaz ve petrol satıyor ve bu nedenle çok para kazanıyor." Yayına göre, 2022'nin ilk dört ayında ABD, LNG'sinin yaklaşık %75'ini Avrupa'ya gönderdi. Ortalama günlük teslimatlar geçen yıla göre üç kattan daha fazla arttı. CEDIGAZ verilerine göre ABD, 2022'nin ilk yarısında günde ortalama 1.317,15 milyon metreküp sevkiyatla dünyanın en büyük sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ihracatçısı oldu.

Diğer şeylerin yanı sıra, yazın üç ay boyunca çalışan Amerikalı petrol işçilerinin sayısı artarak iki katına çıktı. Bu yılın ilk çeyrek sonuçlarına göre ABD'den bağımsız olan petrol şirketleri %40'ı bazında kar yaptıysalar da bu durumdan bu yılın ikinci çeyreğin sonunda karlı çıkan şirketlerin payı%80'e ulaştı. Bu sonuç, The Wall Street Journal tarafından FactSet hizmeti kullanılarak yapılan hesaplamalarda belirtiliyor ve kayda geçildi.

Malumunuz sonsuza kadar olasılıkların sınırında çalışmanın imkânsız olduğu açıktır. Hem şirket temsilcileri hem de rakamlar ne hakkında konuşuyor, sorusuna cevap bulmak gerekirse. Rus Enerji Ajansı'na göre, bugün sondaj kulelerinin sayısı yavaş yavaş toparlanırken, üretkenlikleri ise azalıyor. Ayrıca Amerikan enerji şirketlerinin borç yükü rekor seviyede. Yükselen faiz oranları ile birlikte bu gelişme yeni yatırım çekme fırsatlarının azalmasına yol açmakta.

REA'ya göre, Ağustos 2022'nin sonunda, dört büyük ABD oluşumundaki sondaj kulesi sayısı 489 iken, 2015'in başında 1.125 bine ulaştı. Üretim verimliliğindeki düşüş eğilimi devam ediyor. Şu anda birim başına günde ortalama 1.272 bin varil düşüyor.

Buna rağmen, ABD hükümeti defalarca kaya petrolü üreticilerini üretimi artırmaya çağırdı ve Rus petrolüne bir fiyat sınırı koyma fikrini geliştirmek için G7 ülkelerindeki müttefikleriyle birlikte çalışmaya devam ediyor. İkincisi, bu fikre o kadar keyifle sarıldı ki, sadece petrol için değil, aynı zamanda Rus gazı için de bir tavan fiyat uygulamaya karar verdiler.  Ve hatta tüm tedarikçiler için fiyatları sınırlamanın iyi olacağını bile açıkladılar.

Bu fikrin neden başarılı olmadığı ise açık açık ortada. Muhtemelen ekonomik durumları göz önüne alındığında, sadece Katar ve Avustralya'da değil, Amerika Birleşik Devletleri'nde de şaşkınlık içinde kaldılar.  Avrupa'da, bir şekilde yüksek sesle konuşmayı bıraktılar ve hidrolik kırılma konusundaki görüşlerini yeniden gözden geçirmeye karar verdiler.  Ayrıca kıtadaki komşularından, özellikle Norveç'ten petrol ve gaz tedarikinde fiyatlarda indirim yapılmasını istediler.

Bu ülkenin enerji bakanlığının verilerine göre 2022'de AB'ye 122 milyar metreküp gaz ihraç etmesi bekleniyor. Ülkeyi enerji tedariki açısından ilk sıraya getiren şey ise Rusya’nın geçen yıl 155 milyar metreküp ihracat yapması ve bu yıl Başbakan Yardımcısı Alexander Novak'a göre AB'ye olan arz 50 milyar metreküp azaltılacak. Aynı zamanda, Norveç devlet petrol ve gaz şirketi Equinor'un karı neredeyse üç katına çıktı.  Equinor şirketi bu yılın ikinci çeyreğinde 17,6 milyar dolar para kazandı. Ancak Norveç Başbakanı Jonas Gahr Stere AB ülkelerine satılan gaz fiyatlarında herhangi bir indirim olasılığının olmadığı belirtti.

“Maksimum fiyat, temel sorun olan Avrupa'da çok az gaz olması konusunda hiçbir şey yapmayacak” dedi. Norveç hükümetinin, anlamsız bir dava olarak gördüklerini desteklemek için gelirlerini sınırlamak istemediğini belirtti.  

Buna karşılık Gazprom'un aynı Macaristan veya Sırbistan ile yaptığı görüşmelerin nasıl sonuçlandığını hatırlatmak isterim. Mayıs ayı sonunda bu iki ülke Rusya ile yeni gaz arzı konusunda anlaştılar.  Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic'in dediği gibi, “şimdi Sırbistan'ın gaz fiyatı Avrupa'dakinden üç kat daha düşük ve kışın- 10 kat daha düşük olacak.”

Bu nedenle, spot gaz fiyatlarının fahiş kalmasına rağmen Gazprom'un ortakları sakin olabilir. Şirketin yönetim kurulu başkan yardımcısı Oleg Aksyutin'in kısa süre önce belirttiği gibi, önemli miktarda LNG 2025'ten önce ortaya çıkmayacak. Şimdilik hiçbir üretici Avrupa'ya gaz tedarikini Rus şirketinin yapacağı kadar hızlı artıramayacak. Enerji piyasasında Avrupa ve Asya arasındaki rekabet, LNG için daha yüksek fiyatlara ve daha az kaynak mevcudiyetine yol açacaktır.

Burada kimin çukuru kimin için kazdığı ve kimin kazılan bu kuyunun içine düştüğü konusunda istediğiniz kadar tartışabilirsiniz. Ancak açık olan şey şu: Bazıları Avrupa pazarına girmeye o kadar hevesliydi ki bu heveslerinin başarılarının tadını çıkarmaya vakit bulamadan enerjileri tükendi. Diğerleri ise herhangi bir taviz vermek niyetinde olmadan mütevazi bir şekilde paralarını saydılar. Avrupa'nın kendisi, çok kaprisli ve tamamen güvenilir olmayan iki tedarikçiye bağımlı hale geldi. Bu arada, Avrupa enerji piyasasının en sıcak zamanı henüz gelmedi. Daha doğrusu Avrupa bu kış çok soğuk bir hayat sürecek, buna bende üzgünüm.

18 Eylül 2022, Lüksemburg