Europäische Institut für Menschenrechte - Prof. Dr. Dr. Ümit Yazıcıoğlu -
      Europäische Institut für Menschenrechte - Prof. Dr. Dr. Ümit Yazıcıoğlu -

Narin Güran Vakası ve İdam Cezasının Geri Getirilme Girişimlerinin Hukuki ve Etik Boyutları

Narin Güran Vakası ve İdam Cezasının Geri Getirilme Girişimlerinin Hukuki ve Etik Boyutları

Prof. Dr. Dr. Ümit Yazıcıoğlu

 

1. Giriş

Narin Güran vakası, Türkiye'de toplumda büyük yankı uyandıran ve suçluların en ağır şekilde cezalandırılması talebini güçlendiren bir olaydır. Bu tür trajik vakalar, idam cezasının geri getirilmesine yönelik tartışmaları alevlendirmekte ve kamuoyunda ciddi bir destek görmektedir. Ancak, idam cezasının geri getirilmesi girişimlerinin hukuki, etik ve sosyolojik boyutları dikkatli bir şekilde ele alınmalıdır.Narin Güran vakası, Türkiye'de idam cezasının geri getirilmesi yönündeki çağrıları yeniden gündeme taşıyan ve kamuoyunda geniş yankı uyandıran trajik bir olaydır. Toplumun adalet arayışıyla birlikte suçluların en ağır şekilde cezalandırılmasına dair taleplerin arttığı bu tür vakalar, Türkiye’nin mevcut hukuki yapısının ve insan hakları normlarının sınandığı anlar olarak öne çıkmaktadır.

 

Bu makale, Narin Güran vakasının ışığında idam cezasının geri getirilme girişimlerini, hukuki ve etik boyutlarıyla ele almaktadır. Türkiye’nin 2004 yılında Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve uluslararası yükümlülükleri doğrultusunda idam cezasını kaldırması, hukuki sisteminin temel taşlarından biri haline gelmiştir. Ancak bu adım, son yıllarda idam cezasının yeniden uygulanması yönündeki taleplerle karşı karşıya kalmıştır. Makalede, anayasa değişikliği yoluyla idam cezasının geri getirilmesinin hukuki süreçleri ve uluslararası yaptırımlar ile insan hakları normlarına olası etkileri ayrıntılı bir şekilde incelenmektedir. Aynı zamanda, idam cezasının etik açıdan yaşam hakkına ve adaletin yanılabilirliğine dair tartışmalar da kapsamlı bir şekilde ele alınarak, Türkiye’nin hukuki ve demokratik gelişimi için bu tür girişimlerin engellenmesi gerektiği vurgulanmaktadır.

 

1.1. Hukuki Boyut

Türkiye’de idam cezası, 2004 yılında Anayasa’dan tamamen çıkarılmış ve hukuken yasaklanmıştır. Türkiye'nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) ve ek protokolleri gibi uluslararası yükümlülükleri, idam cezasını yasaklamaktadır. Bu nedenle, idam cezasının geri getirilmesi, ulusal ve uluslararası hukuki normlarla çatışacak ve Türkiye'nin bu sözleşmelere olan bağlılığı sorgulanacaktır.

 

Anayasa değişikliği yoluyla idam cezasının geri getirilmesi, hem Anayasa Mahkemesi'nin içtihatları hem de Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) kararlarına aykırı olacaktır. Bu durum, uluslararası platformlarda Türkiye'yi hukuki yaptırımlar ve diplomatik tepkilerle karşı karşıya bırakabilir. Ayrıca, Anayasa değişikliği yapılmış olsa bile, AİHM, Türkiye’nin idam cezasını uygulayan bir ülke olarak Avrupa Konseyi üyeliğini sürdürmesini mümkün görmeyecektir. Bu bağlamda, hukukun üstünlüğü, adaletin yanılabilirliği ve adil yargılanma hakkı gibi temel ilkeler açısından da ciddi zorluklar doğacaktır.

 

1.2. Etik Boyut

İdam cezasının geri getirilmesi, etik açıdan da derin bir tartışma konusudur. Yaşam hakkı, modern hukuk sistemlerinin temel ilkelerinden biridir ve idam cezası, bu hakkın ihlali anlamına gelir. Etik açıdan bakıldığında, geri dönülemez bir ceza olarak idam, insanlık onuruyla bağdaşmayan bir uygulama olarak kabul edilmektedir. Adli hatalar göz önüne alındığında, bir masumun idam edilmesi ihtimali, telafi edilemez bir yanlış olur ve bu durum toplumsal vicdanda derin yaralar açabilir.

 

Narin Güran gibi vakalar, toplumun adalet arayışını ve suçluların cezalandırılmasına olan talebi artırsa da, adaletin intikamdan ayrılması gerektiği önemlidir. İdam cezasının geri getirilmesi, toplumda adaleti sağlama yerine intikam duygusunu pekiştirebilir ve cezanın caydırıcılığına dair bilimsel bulgular bu yaklaşımı desteklememektedir. Ayrıca, ölüm cezasının uygulanması, devletin yaşam hakkına keyfi müdahale edebileceği bir güç yaratır ki bu da etik açıdan kabul edilemez bir durumdur.

 

1.3. Sonuç

Narin Güran vakası gibi trajik olaylar, kamuoyunda idam cezasına yönelik destek yaratabilir, ancak bu destek, hukuki ve etik engellerin aşılması gerektiği gerçeğini değiştirmez. İdam cezasının geri getirilmesi, Türkiye'nin uluslararası taahhütlerini ihlal edecek, hukuk devleti ilkelerine zarar verecek ve etik açıdan kabul edilemez sonuçlar doğuracaktır. Bu nedenle, idam cezasının geri getirilmesine yönelik her türlü girişimin hukuki ve etik temellerde engellenmesi, Türkiye’nin demokratik gelişimi açısından elzemdir.

 

2. Anayasa Değişikliği Yoluyla İdam Cezasının Geri Getirilme Girişimleri ve Türkiye'deki Hukuki, Etik, Sosyolojik Engeller

 

2. 1. Türkiye’de İdam Cezasının Tarihsel Arka Planı

İdam cezası, Osmanlı İmparatorluğu'ndan Cumhuriyet dönemine kadar Türkiye’de varlığını sürdüren bir ceza uygulaması olmuştur. 1923'te Cumhuriyetin kurulmasından sonra da belirli suçlar için idam cezası uygulanmaya devam etmiş ve ceza hukuku sisteminde yer almıştır. Ancak 1984'te son idam cezasının infaz edilmesinden sonra, Türkiye'de idam cezasının uygulanması fiilen sona ermiştir. 2000'li yıllara gelindiğinde, Avrupa Birliği'ne uyum süreci ve insan hakları standartlarına uygun reformlar kapsamında idam cezası önce barış zamanında, ardından tamamen kaldırılmıştır. 2004 yılında yapılan anayasa değişikliği ile Türkiye, idam cezasını hukuken de tamamen ortadan kaldırarak yaşam hakkını koruma yönünde önemli bir adım atmıştır.

 

2. 2. Güncel Tartışmalar: Anayasa Değişikliği ile İdam Cezasının Geri Getirilme Girişimleri

Son yıllarda, özellikle büyük toplumsal olaylar ve ciddi suç vakaları sonrasında idam cezasının geri getirilmesine yönelik tartışmalar yeniden gündeme gelmiştir. Narin Güran vakası gibi olaylar, toplumda suçluların en ağır şekilde cezalandırılması gerektiği yönündeki düşünceleri güçlendirmiş ve idam cezasının geri getirilmesi yönünde çağrılar artmıştır. Bu tartışmalar, anayasa değişikliği yoluyla idam cezasının yeniden yürürlüğe sokulabileceği yönündeki siyasi girişimlerle daha da somutlaşmıştır.

 

Ancak bu girişimler, Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelere aykırı olması ve hukukun üstünlüğü ilkeleri ile çelişmesi nedeniyle ciddi hukuki ve etik engellerle karşı karşıyadır. Türkiye'nin Avrupa Konseyi ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne (AİHS) olan taahhütleri, idam cezasını yasaklayan hükümleri içermektedir ve bu durum, idam cezasının geri getirilmesi yolunda uluslararası baskılara neden olabilir.

 

3. İdam Cezasının Hukuki Boyutu

3.1. Mevcut Anayasa Düzenlemeleri ve İdam Yasağı

Türkiye’nin mevcut anayasal düzenlemeleri, idam cezasının tamamen kaldırıldığını açıkça belirtmektedir. 2004 yılında yapılan anayasa değişikliği ile Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 38. maddesine "ölüm cezası verilemez" ifadesi eklenmiştir. Bu değişiklik, Türkiye’nin yaşam hakkını güvence altına alması ve uluslararası insan hakları normlarına uyum sağlama konusundaki kararlılığını göstermektedir. Aynı zamanda, Türk Ceza Kanunu'nda da idam cezasına yer verilmemekte, en ağır ceza olarak "ağırlaştırılmış müebbet hapis" öngörülmektedir.

 

Bu anayasal ve yasal düzenlemeler, Türkiye’nin uluslararası hukuk ve insan hakları normlarına uygun olarak idam cezasını kaldırdığını ve bu cezayı yasaklayan bir hukuki çerçeve oluşturduğunu göstermektedir. Anayasa'nın değiştirilmesi, bu yasakları geri almayı mümkün kılacak olsa da, böyle bir girişim büyük hukuki ve toplumsal zorluklarla karşı karşıya kalacaktır.

 

3.2. Anayasa Değişikliği Süreci ve Hukuki Engeller

Anayasa değişikliği, Türkiye’de oldukça titiz bir süreç gerektirir. Meclis’te nitelikli çoğunlukla kabul edilmesi gereken anayasa değişikliği teklifleri, halk oylamasına sunulabilir. İdam cezasının geri getirilmesi için yapılacak bir anayasa değişikliği, hem iç hukuk hem de uluslararası hukuki normlara aykırı olacağı için ciddi hukuki ve siyasi engellerle karşılaşacaktır.

 

Bu noktada, özellikle Anayasa Mahkemesi’nin ve uluslararası yargı organlarının, anayasa değişikliği sürecine müdahil olma ve hukukun üstünlüğünü koruma sorumlulukları bulunmaktadır. Türkiye, idam cezasını geri getiren bir anayasa değişikliği yaparsa, Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) gibi organların bu düzenlemeyi hukuka aykırı bulması ve uluslararası hukuki yaptırımlara yol açması muhtemeldir.

 

3.3. Uluslararası Hukuka Uyum ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi

Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne (AİHS) ve ek protokollerine taraf olarak, idam cezasını yasaklayan hükümleri kabul etmiştir. AİHS'nin 6 No’lu Protokolü, barış zamanında idam cezasını yasaklarken, 13 No’lu Protokol ise tamamen kaldırılmasını öngörmektedir. Türkiye, her iki protokolü de imzalayarak idam cezasını tamamen kaldırmıştır.

Bu nedenle, idam cezasının anayasa değişikliği yoluyla geri getirilmesi, Türkiye’nin AİHS çerçevesindeki yükümlülüklerine aykırılık teşkil eder ve uluslararası düzeyde ciddi yaptırımlara yol açabilir. Avrupa Konseyi, idam cezasını geri getiren bir ülkenin Konsey üyeliğini askıya alabilir veya sona erdirebilir. Bu da Türkiye'nin Avrupa’daki siyasi ve hukuki konumuna zarar verecektir.

 

Sonuç olarak, idam cezasının geri getirilmesi, Türkiye’nin ulusal hukuki yapısına ve uluslararası taahhütlerine ciddi zarar verecek, hem anayasal düzeyde hem de uluslararası arenada geniş kapsamlı hukuki engellerle karşılaşacaktır.

 

4. İdam Cezasının İnsan Hakları ve Etik Açıdan Değerlendirilmesi

 

4.1. Yaşam Hakkının Kutsallığı

Yaşam hakkı, uluslararası insan hakları normları ve modern demokratik hukuk sistemlerinin temel dayanaklarından biridir. Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) ve Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi gibi uluslararası belgelerde yer alan yaşam hakkını tanımış ve bu hakkı güvence altına almıştır. Bu belgelerde, yaşam hakkı dokunulmaz olarak kabul edilmekte ve devletin bu hakkı ihlal etmemesi, aksine koruması gerektiği vurgulanmaktadır.

 

İdam cezası, yaşam hakkının devlet eliyle ihlal edilmesi anlamına gelir. Her ne kadar bazı ağır suçlar için kamuoyunda güçlü cezalandırma talepleri olsa da, yaşam hakkı, devletin hiçbir koşulda vazgeçemeyeceği bir haktır. Yaşam hakkının kutsallığı, devletin bireyin hayatına son vermesinin etik ve hukuki açıdan meşru olmadığını göstermektedir. Bu nedenle, idam cezasının geri getirilmesi, yaşam hakkına yönelik doğrudan bir tehdit oluşturur ve etik açıdan savunulamaz.

 

4.2. Geri Dönüşü Olmayan Bir Ceza Olarak İdamın Etik Sorunları

İdam cezasının en büyük etik sorunlarından biri, geri dönüşü olmayan bir ceza olmasıdır. Yargı sistemlerinde, insan hatası ve adli hatalar kaçınılmazdır. Tarihte birçok örnek, suçsuz bireylerin idam cezasına çarptırıldığını ve sonrasında masumiyetlerinin ortaya çıktığını göstermiştir. Ancak idam cezası infaz edildikten sonra, adli hataların telafi edilmesi mümkün değildir.

 

Bu bağlamda, idam cezası, insanlık onuruna ve adaletin doğasına aykırı bir cezadır. Bir bireyin hayatını geri getirememe riski, bu cezanın uygulanmasını etik olarak sorunlu hale getirir. Hukukun temel ilkesi olan "suçsuzluk karinesi" ve "şüpheden sanık yararlanır" prensibi gereğince, bir insanın hayatını geri döndürmek imkansız olduğu için, idam cezası adaleti sağlamaktan çok adli hatalara açık bir uygulama olur.

 

4.3. İdamın İşkence ve İnsanlık Dışı Muamele Yasağıyla Çelişkisi

İdam cezası, sadece bireyin yaşam hakkını ihlal etmekle kalmaz, aynı zamanda işkence ve insanlık dışı muamele yasağıyla da çelişir. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 3. maddesi, işkenceyi, insanlık dışı veya aşağılayıcı muameleyi kesin bir dille yasaklar. İdam cezası, infaz süreci ve bekleme aşamasıyla bireyin fiziksel ve psikolojik acı çekmesine yol açar. Bu süreçte, mahkumun ölümle karşı karşıya kalmasının yarattığı sürekli psikolojik baskı, insanlık dışı ve zalim bir muamele olarak kabul edilmektedir.

 

Ayrıca, infaz yöntemleri ne kadar "insani" olarak tanımlanmaya çalışılsa da, ölümün kendisi başlı başına bir insanlık dışı muamele biçimi olarak kabul edilir. Modern hukuk sistemleri, işkence ve insanlık dışı muameleye karşı kesin koruma sağladığı için, idam cezasının geri getirilmesi bu ilkeyle açık bir şekilde çelişir.

 

Sonuç olarak, idam cezası insan hakları ve etik değerler açısından kabul edilemez bir ceza yöntemidir. Hem yaşam hakkına yönelik tehdit oluşturması, hem geri dönüşü olmayan bir ceza olması, hem de insanlık dışı muamele yasağıyla çelişmesi, idam cezasının geri getirilmesini hukuki ve etik açıdan savunulamaz hale getirmektedir.

 

5. Anayasa Değişikliği ile İdam Cezasının Geri Getirilmesi Tartışmaları

5.1. Siyasi ve Toplumsal Riskler

Anayasa değişikliği yoluyla idam cezasının geri getirilmesi, Türkiye’nin siyasi ve toplumsal yapısında ciddi riskler doğuracaktır. İdam cezasının geri getirilmesi, hukukun üstünlüğüne ve insan haklarına dayalı demokratik bir hukuk devleti ilkesini zedeleyebilir. Siyasi olarak, bu tür bir değişiklik, otoriterleşme eğilimleri ve insan hakları ihlallerinin yaygınlaşmasıyla ilişkilendirilebilir. İdam cezasının geri getirilmesi yönünde atılacak bir adım, Türkiye’nin hem iç siyasette hem de uluslararası arenada demokratik itibarına zarar verebilir.

 

Toplumsal düzeyde ise, idam cezasının geri getirilmesi, halkın adalet arayışının intikam duygusuyla şekillenmesine neden olabilir. Toplumda kutuplaşmalara yol açabileceği gibi, özellikle insan hakları savunucuları ve demokratik değerleri benimsemiş kesimlerde derin bir endişe ve huzursuzluk yaratabilir. Ayrıca, idam cezasının uygulanmasında adli hataların doğurabileceği haksız infazlar, toplumsal vicdanda onarılamaz yaralar açabilir ve yargıya olan güveni sarsabilir.

 

5.2. Uluslararası Hukuka ve Türkiye'nin Taahhütlerine Aykırılık

Türkiye, idam cezasını kaldırarak, uluslararası alanda önemli insan hakları taahhütlerinde bulunmuştur. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) ve ek protokolleri, Türkiye'nin taraf olduğu en önemli belgelerden biridir ve bu sözleşmelerde idam cezasının yasaklandığı açıktır. AİHS’nin 6 No’lu Protokolü, barış zamanında idam cezasını yasaklarken, 13 No’lu Protokol ise bu cezanın tamamen ortadan kaldırılmasını öngörmektedir. Türkiye, bu protokollere taraf olarak idam cezasını kaldırmış ve hukuki bağlamda geri getirilmemesi taahhüdünde bulunmuştur.

İdam cezasının geri getirilmesi yönünde yapılacak bir anayasa değişikliği, Türkiye'nin AİHS’ye aykırı hareket etmesi anlamına gelecektir. Bu durum, Avrupa Konseyi’nde Türkiye’nin üyeliğinin askıya alınmasına veya tamamen sona erdirilmesine yol açabilir. Ayrıca, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Türkiye’yi birçok ihlal kararına mahkum edebilir ve bu da hem diplomatik hem de mali açıdan ciddi sonuçlar doğurabilir. Türkiye'nin Avrupa Birliği’ne (AB) adaylık sürecinde de idam cezasının geri getirilmesi, AB ile ilişkilerin tamamen kopmasına neden olabilir.

 

5.3. Anayasa Değişikliğine Karşı Hukuki ve Sivil Direniş İhtimalleri

İdam cezasının geri getirilmesine yönelik anayasa değişikliği, hukuki açıdan çeşitli itiraz ve engellerle karşılaşabilir. Türkiye'de Anayasa Mahkemesi, insan haklarını korumakla yükümlü en üst yargı organıdır ve idam cezası gibi temel insan haklarını ihlal edecek bir düzenlemenin anayasaya uygunluğu tartışmalı olacaktır. Bu tür bir anayasa değişikliği, Anayasa Mahkemesi’ne taşınarak iptal edilebilir. Mahkeme, idam cezasını geri getiren bir düzenlemeyi, Türkiye’nin anayasal ve uluslararası yükümlülükleri doğrultusunda insan haklarına aykırı bulabilir.

 

Sivil direniş ihtimalleri de göz önünde bulundurulmalıdır. İdam cezasının geri getirilmesi, insan hakları savunucuları, sivil toplum kuruluşları ve uluslararası insan hakları örgütleri tarafından şiddetle eleştirilecektir. Türkiye'de ve dünya genelinde bu konuda geniş çaplı protestolar ve kampanyalar düzenlenebilir. Sivil direniş hareketleri, hükümetin bu tür bir anayasa değişikliği yapma girişimini zorlaştırabilir ve toplumsal baskı, bu değişikliğin hayata geçmesini engelleyebilir.

 

Sonuç olarak, idam cezasının anayasa değişikliği yoluyla geri getirilmesi hem hukuki hem de toplumsal açıdan büyük riskler taşıyan bir girişimdir. Hem iç hukuk hem de uluslararası hukuka aykırılık taşıyan bu adım, Türkiye’nin siyasi ve diplomatik ilişkilerini zedeleyebilir ve geniş çaplı toplumsal huzursuzluklara yol açabilir.

 

6. İdam Cezasının Toplumsal Etkileri

6.1. Suç ve Ceza Arasındaki İlişki: Caydırıcılık Mı, İntikam Mı?

İdam cezası savunucuları, bu cezanın ağır suçlar üzerinde caydırıcı bir etkisi olduğunu öne sürmektedir. Ancak, suç ve ceza arasındaki ilişkiyi analiz ederken, idam cezasının gerçekten suçları önleyip önlemediği sorusu önem kazanmaktadır. İdamın caydırıcılık özelliğine dair yapılan akademik çalışmalar, bu iddianın genellikle bilimsel bir temele dayanmadığını göstermektedir. Birçok ülkede idam cezasının uygulanması, suç oranlarının azalmasına yol açmamıştır. Aksine, bazı durumlarda idam cezası infaz edilen ülkelerde suç oranlarında herhangi bir düşüş gözlemlenmemiştir.

 

İdam cezası, cezalandırma sisteminde daha çok "intikam" duygusunu tatmin etme aracı olarak görülebilir. Suç işleyen bir kişiye verilecek en ağır ceza olarak idam, topluma bir tür rahatlama sağlayabilir. Ancak, ceza hukukunun temel amacı intikamdan ziyade toplumsal düzenin korunması ve suça karşı etkili bir önleyici mekanizma kurmaktır. Bu bağlamda, idam cezası, suçlulara karşı sert bir tavır sergilemenin ötesine geçemeyebilir ve gerçek bir caydırıcı etki yaratmayabilir.

 

6.2. Toplumun İdam Cezasına Bakışı: Araştırmalar ve Anket Sonuçları

Toplumun idam cezasına yönelik bakışı, çeşitli faktörlere bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Türkiye'de zaman zaman işlenen vahim suçlar sonrasında idam cezasının geri getirilmesi yönünde kamuoyunda güçlü bir destek görülebilir. Özellikle şiddet suçları, çocuk istismarı, terör olayları gibi hassas konular, idam cezasının kamuoyunda yeniden tartışılmasına zemin hazırlamaktadır. Ancak, bu desteğin kalıcı olup olmadığı ve daha derin insan hakları tartışmalarının ne kadar farkında olunduğu, sorgulanması gereken bir meseledir.

 

Araştırmalar ve anket sonuçları, idam cezasına halkın büyük kısmının destek verdiğini gösterebilir. Ancak, bu destek genellikle duygusal tepkilere dayalıdır ve adil yargılama süreçleri, adli hatalar ve insan hakları meseleleri üzerine yapılan daha derinlemesine bir tartışma eksikliğiyle karakterizedir. Birçok insan, suçlu gördüğü bireyler için idam cezasını savunurken, suçsuz bir kişinin idam edilebilme ihtimalini göz ardı edebilir. Nitekim, toplumun bu konudaki bakışı, genellikle medya ve siyasal söylemlerden etkilenmekte ve objektif bilgiye dayanmaktan ziyade duygusal tepkilere dayanmaktadır.

 

6.3. Suç Oranları Üzerindeki Etkisi: Uluslararası Deneyimler ve Türkiye

Uluslararası deneyimler, idam cezasının suç oranları üzerinde net ve somut bir düşüş sağlamadığını göstermektedir. Örneğin, ABD'de idam cezasının uygulandığı eyaletler ile idam cezasının yasaklandığı eyaletler karşılaştırıldığında, suç oranlarında belirgin bir fark olmadığı gözlemlenmiştir. Benzer şekilde, idam cezasının yasaklandığı Avrupa ülkelerinde de suç oranlarında önemli bir artış yaşanmamıştır. Bu durum, idam cezasının suçları önlemede etkili olmadığını ve caydırıcı bir araç olarak kullanılmasının bilimsel temele dayandırılamayacağını ortaya koymaktadır.

 

Türkiye’de ise idam cezası fiilen 1984 yılından bu yana uygulanmamaktadır ve 2004 yılında anayasal olarak tamamen kaldırılmıştır. Bu dönemde Türkiye'de suç oranları üzerinde idam cezasının kaldırılmasının olumsuz bir etkisi görülmemiştir. Ayrıca, idam cezasının caydırıcılık etkisine dair Türkiye’de yapılan bilimsel çalışmalar, ağır cezalar yerine etkili ve adil bir yargılama sisteminin suçları önlemede daha önemli olduğunu göstermektedir.

 

Netice olarak, idam cezasının suç oranları üzerinde olumlu bir etkisi olduğuna dair bilimsel bir kanıt bulunmamaktadır. Hem uluslararası deneyimler hem de Türkiye'nin geçmişi, suç oranlarını düşürmenin en etkili yolunun idam cezası değil, adil ve hızlı bir yargı sistemi ile toplumun suç önleme mekanizmalarına güveninin artırılması olduğunu göstermektedir.

 

7. Sonuç

Narin Güran vakası, kamuoyunda idam cezasının geri getirilmesine yönelik tartışmaları alevlendiren önemli bir olaydır. Ancak, bu tür trajik vakalar karşısında adaletin sağlanması, hukuk devleti ilkelerine ve insan haklarına bağlı kalınarak gerçekleştirilmelidir. İdam cezasının geri getirilmesi, Türkiye'nin ulusal ve uluslararası hukuki yükümlülükleri ile çelişen bir adım olacaktır. Türkiye’nin taraf olduğu Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve diğer uluslararası normlar, idam cezasını yasaklamaktadır. Ayrıca, anayasa değişikliği yoluyla bu cezanın geri getirilmesi, Türkiye'nin demokratik itibarına zarar verecek ve ciddi uluslararası yaptırımlarla karşı karşıya bırakacaktır.

 

Etik açıdan bakıldığında, idam cezası, yaşam hakkının ihlali anlamına gelir ve geri dönülemez bir hata durumunda, telafisi imkânsız sonuçlar doğurabilir. Adaletin, intikam arayışına dönüşmemesi gerektiği gibi, devletin bireyin yaşamına son verme yetkisi de ciddi bir etik sorun oluşturmaktadır. Toplumsal taleplerin ağırlığına rağmen, hukuk ve etik prensipler ışığında idam cezasının geri getirilmesi savunulamaz.

 

Bu nedenle, Türkiye'de idam cezasının geri getirilmesine yönelik her türlü girişim, hem hukuki hem de etik engeller göz önünde bulundurularak engellenmelidir. Adalet sisteminin daha etkin, adil ve insan haklarına saygılı bir yapıya kavuşması, toplumsal güvenin inşası açısından daha sürdürülebilir bir çözüm sunmaktadır. İdam cezası yerine, suçlulara yönelik adil ve caydırıcı cezalar uygulanmalı, suçun kök nedenleri üzerine çalışmalar yapılarak daha insani ve etkili ceza politikaları geliştirilmelidir.

 

7.1. Anayasa Değişikliği ile İdam Cezasının Geri Getirilme Girişimlerinin Önlenmesi Gerekliliği

 

İdam cezasının geri getirilmesi girişimleri, Türkiye’de hem hukuki hem de etik açıdan ciddi riskler taşımaktadır. Anayasa değişikliği yoluyla idam cezasının geri getirilmesi, Türkiye'nin uluslararası insan hakları yükümlülüklerine aykırıdır ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) temel ilkeleriyle çatışır. Bunun yanı sıra, idam cezası, yaşam hakkının dokunulmazlığına yönelik bir tehdit oluşturur ve adli hatalar durumunda geri dönülemez sonuçlara yol açabilir. Ayrıca, caydırıcılık iddialarına rağmen, idam cezasının suç oranlarını düşürmede etkili olmadığı uluslararası deneyimlerle kanıtlanmıştır.

 

Bu sebeplerle, anayasa değişikliği ile idam cezasının geri getirilmesine yönelik girişimlerin engellenmesi büyük önem taşımaktadır. Hem ulusal hem de uluslararası hukuk normları, Türkiye'nin idam cezasını tamamen yasaklayan bir hukuk düzeni içinde kalmasını gerektirmektedir. Anayasa değişikliğine yönelik bu tür girişimler, Türkiye'nin demokratik değerlerine ve insan haklarına dayalı hukuk sistemine zarar verir ve uluslararası platformlarda ciddi yaptırımlarla karşılaşmasına yol açabilir. Dolayısıyla, idam cezasının geri getirilmesine yönelik herhangi bir adımın önlenmesi, Türkiye’nin hukuk devleti ve insan haklarına dayalı yapısını korumak açısından elzemdir.

 

7.2. Türkiye'nin İdam Cezasına Karşı Alternatif Politika Önerileri

İdam cezası yerine, Türkiye'nin adalet sisteminde reformlara ve suç önleme mekanizmalarına ağırlık veren alternatif politikalar geliştirilmelidir. Birincil amaç, adil ve etkin bir yargılama sisteminin inşa edilmesi olmalıdır. Hızlı, şeffaf ve adil yargılama süreçleri, suçluların etkili bir şekilde cezalandırılmasını sağlayarak toplumsal adalet talebini karşılayabilir.

 

Alternatif olarak, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası gibi, topluma zarar veren suçluların etkisiz hale getirilmesini sağlayan ancak yaşam hakkını ihlal etmeyen cezalandırma yöntemleri üzerinde durulabilir. Bu tür cezalar, suça karşı caydırıcı bir etki yaratabilirken, geri dönüşü olmayan hatalardan kaçınmaya olanak tanır. Ayrıca, suçluların rehabilitasyonu ve toplumla yeniden entegrasyonu üzerine odaklanan ceza politikaları, suç oranlarını düşürmede daha sürdürülebilir bir yaklaşım sunabilir.

 

Son olarak, Türkiye'de suçların önlenmesi için sosyal politikaların geliştirilmesi ve eğitim, iş gücü piyasasına erişim gibi alanlarda reformların yapılması önemlidir. Sosyal adaletsizlik ve eşitsizliklerle mücadele, suçun ortaya çıkma nedenlerini azaltabilir ve toplumda suç işlemeye eğilimli bireylerin sayısını düşürebilir. Bu tür önleyici politikalar, toplumsal düzenin korunmasına ve adaletin sağlanmasına katkıda bulunurken, insan haklarını ihlal etmeyen bir çözüm sunar.

 

Sonuç olarak, idam cezasının geri getirilmesine karşı çıkmak, Türkiye’nin hukuk devleti ilkeleri ve insan haklarına olan bağlılığını sürdürmesi açısından kritik bir gerekliliktir. Caydırıcı ve insan haklarına saygılı alternatif politika önerileri ise Türkiye'nin gelecekte adalet sistemini daha etkin ve insani bir hale getirmesi için bir yol sunmaktadır.

 

8. Kaynakça

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Ek Protokoller

Avrupa Konseyi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve 6 ve 13 No'lu Protokoller.

Türkiye’nin idam cezasını kaldırdığı ve yaşam hakkını güvence altına aldığı uluslararası belge.

İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi

Birleşmiş Milletler, 1948.

Yaşam hakkı ve işkence yasağı gibi temel hakları güvence altına alan ve idam cezasına karşı duran uluslararası insan hakları belgesi.

"Death Penalty: Does it Deter Crime?"

John J. Donohue ve Justin Wolfers, Stanford Law Review, 2006.

İdam cezasının caydırıcılık iddialarını ele alan ve bu cezanın suç oranlarını düşürmede etkili olmadığını gösteren bilimsel çalışma.

"İdam Cezası ve İnsan Hakları: Türkiye'de Yasal Düzenlemeler ve Uluslararası Normlar"

Meltem Öztürk, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi, 2019.

Türkiye’de idam cezasının tarihsel gelişimini ve uluslararası insan hakları normlarına uyumunu ele alan akademik makale. Erişim: İstanbul Üniversitesi Dergisi.

"Public Opinion on the Death Penalty in Turkey: A Sociological Study"

Ali Yılmaz, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2022.

Türkiye’de idam cezasına ilişkin kamuoyu desteğini ve bu desteğin toplumsal dinamiklerini inceleyen çalışma.

"The Death Penalty: Ethical and Legal Issues"

Amnesty International, 2018.

İdam cezasının insan hakları ve etik boyutlarını inceleyen ve işkence karşıtlığı bağlamında ele alan rapor.

Türk Ceza Kanunu (2004)

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ve Ceza Kanunu’nda yapılan düzenlemelerle idam cezasının tamamen kaldırılmasını sağlayan yasal değişiklik.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, Madde 38 (2004 Değişikliği)

Anayasa'da yapılan değişiklikle idam cezasının kaldırılması ve yaşam hakkının korunmasını öngören düzenleme.

Yazıcıoğlu, Ü. (2024, 8 Eylül). Narin Güran Vakası: Kriminolojik ve Hukuki Bir İnceleme. Bastokajor. https://bastokajor.wordpress.com/2024/09/08/3390/

Yazıcıoğlu, Ü. (2024, 8 Eylül). Prof. Dr. Dr. Ümit Yazıcıoğlu’nun Kaleminden Narin Güran Vakası: Kriminolojik ve Hukuki Bir İnceleme. Bastokajor. https://bastokajor.wordpress.com/.../prof-dr-dr-umit.../

 

==============================================================

 

II-)  Narin Güran Olayı Üzerine Kriminolojik Bir Değerlendirme

Prof. Dr. Dr. Ümit Yazıcıoğlu

 

Diyarbakır’ın Bağlar ilçesinde naaşına ulaşılan Narin Güran’ın kaybı, toplumu derinden sarsmış ve büyük bir acıya neden olmuştur. Narin’in hunharca katledilmesi, sadece bireysel bir trajedi değil, toplumun genelinde adalet arayışını körükleyen bir vaka olarak öne çıkmıştır. Güvenlik güçlerinin 19 gün boyunca süren yoğun çabalarına rağmen, maalesef Narin’e sağ olarak ulaşılamamıştır. Bu trajik olayın ardından toplumda adaletin sağlanması ve suçluların hak ettikleri cezayı alması yönündeki ortak beklenti artmış durumdadır.

 

Adaletin tesis edilmesi, yalnızca bireysel bir hukuk mücadelesi değil, toplumsal vicdanın huzura kavuşması için de gereklidir. Narin’i hayattan koparan faillerin adalet önünde hesap vermesi, toplumun derin yasını hafifletebilecek en önemli adım olacaktır. Bu süreç, halkın dayanışma ve kararlılıkla adalet arayışını sürdürdüğünü göstermekte ve güvenlik güçlerinin gösterdiği çaba da bu kararlılığı pekiştirmektedir.

 

1. Ölüm Sebebine İlişkin Kriminolojik İhtimaller

Narin Güran’ın otopsi raporunda tespit edilen boynundaki şüpheli lezyon, ölümün boğulma veya boğma suretiyle gerçekleşmiş olabileceğini düşündürmektedir. Bu tür vakalarda failin mağdura fiziksel olarak yakın biri olması ihtimali üzerinde durulmalıdır. Ayrıca, mağdurun bacağındaki kırık izi, ölüm öncesi veya sonrası fiziksel şiddete maruz kaldığını göstermektedir. Bu şiddet, failin mağduru kontrol altına almak veya direncini kırmak için uyguladığı bir yöntem olabilir. Kriminolojik açıdan bakıldığında, bu tür fiziksel izler faillerin şiddet eğilimlerini ve mağdurla olan ilişkilerini daha iyi anlamamızı sağlamaktadır.

 

2. Cesedin Suda Bulunması ve Yer Değiştirme İzleri

Narin Güran’ın cesedinin 15 gün boyunca suda kalmış olması, cesedin delilleri gizlemek amacıyla suya atıldığını düşündürmektedir. Su, bir cesedin bozulmasını hızlandıran unsurlardan biridir ve bu nedenle faillerin olayın çözülmesini geciktirmek için bu yönteme başvurmuş olabileceği varsayılabilir. Ayrıca cesette yer değiştirme izlerinin bulunması, cesedin başka bir yerde öldürülüp sonradan suya taşındığını gösterebilir. Bu, faillerin delilleri yok etmek veya adli tıbbi incelemeleri zorlaştırmak için planlı hareket ettiğini işaret etmektedir.

 

3. Adli İncelemelerin Zaman Alması

Otopsi raporunun tamamlanmasının zaman alacağı belirtilmiş ve cesette meydana gelen deformasyonlar ölüm nedeninin belirlenmesini zorlaştırmıştır. Kriminolojik incelemelerde zaman faktörü önemlidir, ancak cesedin suya atılması gibi olaylar bu süreci daha karmaşık hale getirebilir. Ayrıca, çuvalda bulunan eşyalardaki DNA ve biyolojik izlerin incelenmesi de soruşturmanın seyrini değiştirebilecek kritik deliller sunabilir. Adli tıp uzmanları, bu bulguları detaylı bir şekilde inceleyerek olayın çözümüne katkıda bulunacaktır.

 

4. Şüpheli Profili ve Aile İçi Suç Olasılığı

Soruşturma kapsamında 23 şüphelinin gözaltına alınmış olması, olayın karmaşıklığını ortaya koymaktadır. Özellikle Narin Güran’ın anne-babası ve diğer aile üyelerinin de gözaltına alınması, suçun aile içi dinamiklerle bağlantılı olabileceğini düşündürmektedir. Aile içi suçlarda failler genellikle mağdura en yakın kişilerden oluşur ve bu vakada da failin aileden biri olma ihtimali göz ardı edilemez. Aile bireylerinin psikolojik profilleri, olayın motivasyonlarını ve suç ortaklıklarını anlamak açısından detaylı bir şekilde incelenmelidir. Bu vakada amca S.G.’nin tutuklanması ve arabasında Narin’e ait DNA izlerinin bulunması, olayın seyrini önemli ölçüde değiştiren bulgulardır.

 

5. Kriminal Analiz ve Olayın Toplumsal Boyutu

Narin Güran’ın kaybolması ve ölümü, toplumda derin bir üzüntü ve öfkeye yol açmış, kaybolan çocuklar konusundaki farkındalığı artırmıştır. Bu tür olaylar, toplumda çocukların güvenliği ve korunması konusundaki endişeleri artırmakta ve güvenlik tedbirlerinin yeniden gözden geçirilmesini gerektirmektedir. Toplumun gösterdiği tepki ve dayanışma, bu tür olayların bir daha yaşanmaması için alınacak önlemlerin önemini vurgulamaktadır.

 

6. Sonuç

Narin Güran olayı, kriminolojik ve adli boyutlarıyla dikkatle ele alınması gereken karmaşık bir cinayet vakasıdır. Şüpheli profilleri, olayın gelişimi ve cesedin bulunma şekli, faillerin tespit edilmesi ve adaletin sağlanması için hayati ipuçları sunmaktadır. Ancak kesin ölüm nedeni ve olayın tüm detaylarının aydınlatılması için adli tıp incelemelerinin tamamlanması beklenmektedir. Bu süreçte, elde edilecek bulgular, sadece bu cinayetin çözülmesini değil, benzer vakaların önlenmesi için alınacak tedbirleri de belirleyecektir.

 

Sonuç olarak, Narin Güran’ın trajik ölümü, toplumun adalet arayışını daha da güçlendiren bir vaka olarak hafızalarda kalacak ve bu tür olayların tekrarlanmaması için gerekli önlemlerin alınması gerektiğini göstermektedir. Faillerin adalet önünde hesap vermesi, sadece bu vakaya yönelik değil, benzer trajediler karşısında toplumun adalet duygusunu korumak adına da büyük önem taşımaktadır.

 

==============================================================

 

III-) Narin Güran’ın Kaybolması ve Kriminal İnceleme Süreci

Prof. Dr. Dr. Ümit Yazıcıoğlu

 

1.Giriş

Diyarbakır’ın Bağlar ilçesine bağlı Tavşantepe Mahallesi’nde, 21 Ağustos 2024 tarihinde kaybolan küçük kız çocuğu Narin Güran’ın cansız bedeni, geniş çaplı arama çalışmalarının ardından Jandarma ekipleri tarafından 8 Eylül 2024 tarihinde bulunmuştur. Bu trajik olay, bölgeyi derinden sarsmış ve toplumda büyük bir infiale yol açmıştır. Kriminal analiz açısından, bu olayın çözümüne yönelik yapılması gerekenler kapsamlı bir incelemeyi gerektirmektedir.

 

2.Arama Çalışmaları ve Şüphelilerin Rolü

Narin Güran’ın cami kursuna gitmek üzere evinden ayrıldıktan sonra, 18:47’de arkadaşları tarafından son kez görüldüğü belirtilmiştir. Arama çalışmaları, şüpheli hareketleri ile dikkat çeken amca Salim Güran’ın varlığıyla ilişkilendirilmiştir. Amcanın çelişkili ifadeleri ve şüpheli davranışları, soruşturmanın odak noktalarından biri olmuştur. Günler süren arama faaliyetleri, geniş bir alanın detaylı bir şekilde taranmasını ve çeşitli ekipler ile teknolojik araçların kullanılmasını gerektirmiştir. Mezarlar ve göl gibi stratejik yerlerde yapılan aramalar, hem toplumda umutları yeşerten hem de endişeleri artıran gelişmelerdir.

 

3.Kriminal İnceleme Süreci

Bir kriminalolog olarak, Narin Güran’ın ölümüyle ilgili yapılması gereken adımlar aşağıda sıralanmıştır:

 

Olay Yeri İncelemesi:

Delil Toplama: Olay yerinde bulunan tüm fiziksel kanıtlar, adli bilimler ve kriminal polis ekipleri tarafından toplanır. Bu kanıtlar arasında biyolojik örnekler (kan, DNA), parmak izleri ve diğer potansiyel deliller yer alır. Olay Yeri Fotoğrafları ve Kayıtlar: Olay yerinin detaylı fotoğrafları çekilir ve olayla ilgili tüm deliller kayıt altına alınır. Bu, olayın nasıl gerçekleştiğini anlamak açısından kritik öneme sahiptir.

 

Forensik Analiz:

Biyolojik ve Fiziksel Analiz: Toplanan biyolojik örnekler ve fiziksel deliller, laboratuvar ortamında detaylı bir şekilde incelenir. DNA testi, toksikoloji raporları ve diğer forensik analizler, olayın çözülmesine yönelik önemli bilgiler sağlayabilir.

 

Soruşturma ve Tanık İfadeleri:

Tanıkların İfadeleri: Olayla ilgili potansiyel tanıkların ifadeleri alınır. Bu ifadeler, olayın detaylarını anlamak ve suçun nasıl gerçekleştiğine dair bilgi edinmek için kullanılır.
Şüpheli İncelemesi: Olası şüphelilerin alibi, suçla ilgili geçmişi ve davranışları hakkında detaylı bilgi toplama süreci yürütülür. Şüphelinin ifadesi ve davranışları, suçun çözülmesinde önemli ipuçları sağlayabilir.

 

Profil Oluşturma:

Kriminal Profiling: Suçun özelliklerine göre katilin psikolojik profili oluşturulabilir. Bu, şüphelilerin ve potansiyel suçluların psikolojik ve sosyal profillerinin belirlenmesini içerir.
Medya ve Kamu Bilgilendirmesi:

 

Kamuoyunun Bilgilendirilmesi: Medya aracılığıyla halka bilgi verilmesi, olay hakkında toplumun doğru ve güncel bilgi almasını sağlar. Bu, potansiyel tanıkların ortaya çıkmasına ve olayın çözülmesine katkıda bulunabilir.

 

4.Soru ve Analizler

Soru 1: Cansız bedenin bulunduğu bölgenin detaylı analizi yapılmış mıdır? Olay yerindeki fiziksel özellikler ve çevresel faktörler nelerdir?

 

Analiz: Olay yerindeki fiziksel özellikler ve çevresel faktörler, suç mahallinin karakteristiklerini anlamak ve delillerin değerlendirilmesi için önemlidir. Arazi yapısı, bitki örtüsü, hava koşulları ve çevresel etmenler, olayın nasıl gerçekleştiğine dair ipuçları verebilir.

 

Soru 2: Olay yerinde bulunan biyolojik ve fiziksel örnekler (kan, DNA, iplikler vb.) toplanmış mı? Bu örneklerin laboratuvar analizleri ne sonuçlar vermiştir?

 

Analiz: Biyolojik ve fiziksel örneklerin toplanması ve analizi, olay yerindeki herhangi bir delilin tespit edilmesi ve zanlıların kimliğinin belirlenmesi açısından kritiktir. Laboratuvar analizleri, bu örneklerin zanlılarla bağlantısını ortaya çıkarabilir.

 

Soru 3: Cansız bedenin otopsi raporu hangi bulguları ortaya koymuştur? Ölümün kesin nedeni nedir ve şiddet izleri var mı?

 

Analiz: Otopsi raporu, ölümün kesin nedenini ve ölüm öncesi şiddet izlerini belirlemek için kullanılır. Bu bulgular, cinayet mi yoksa doğal nedenlerle mi ölüm olduğunu belirlemede yardımcı olabilir.

 

Soru 4: Olay yerinde bulunan deliller (ayakkabı izleri, parmak izleri, araç izleri vb.) ile ilgili ne tür bulgular elde edilmiştir? Bu deliller zanlıların tespitine nasıl katkı sağlayabilir?

 

Analiz: Fiziksel delillerin analizi, zanlıların olaya karışıp karışmadığını belirlemek için kullanılabilir. Ayakkabı izleri, parmak izleri ve araç izleri gibi deliller, zanlıların olay yerinde bulunup bulunmadığını veya olayın nasıl gerçekleştiğini anlamak için önemlidir.

 

Soru 5: Olayın meydana geldiği çevredeki güvenlik kameraları veya diğer izleme sistemlerinden elde edilen görüntüler var mı? Bu görüntüler, zanlıların kimliğini veya hareketlerini ortaya koyuyor mu?

 

Analiz: Güvenlik kameraları ve izleme sistemlerinin kayıtları, zanlıların hareketlerini ve olaya dair önemli zaman dilimlerini ortaya koyabilir. Bu görüntüler, zanlıların kimliklerini belirlemek veya olayın nasıl gerçekleştiğini anlamak için kritik olabilir.

 

Soru 6: Narin Güran’ın son telefon görüşmeleri, mesajlaşmaları ve sosyal medya aktiviteleri analiz edildi mi? Bu veriler, zanlıların tespitinde veya olayın aydınlatılmasında nasıl bir rol oynuyor?

 

Analiz: Narin Güran’ın dijital izleri, olayın zamanlaması ve zanlıların kimliği hakkında bilgi sağlayabilir. Telefon görüşmeleri ve sosyal medya aktiviteleri, olaya dair ipuçları ve zanlılarla bağlantılar ortaya çıkarabilir.

 

Soru 7: Narin Güran’ın aile üyeleri, arkadaşları veya tanıdıklarıyla yaptığı son görüşmelerde şüpheli davranışlar veya tehditler var mıydı?

 

Analiz: Aile üyeleri ve arkadaşlarının ifadeleri, Narin Güran’ın son günlerdeki davranışları hakkında bilgi sağlayabilir. Şüpheli davranışlar veya tehditler, zanlıların belirlenmesinde önemli olabilir.

 

Soru 8: Salim Güran ve diğer potansiyel zanlıların olay günü ve öncesindeki hareketleri detaylı olarak incelendi mi? Çelişkili veya şüpheli bulgular nelerdir?

 

Analiz: Zanlıların hareketlerinin detaylı analizi, olayla ilgili çelişkili davranışları veya şüpheli hareketleri belirlemeye yardımcı olabilir. Bu tür bilgiler, zanlıların olayla ilişkisini aydınlatabilir.

 

Soru 9: Olay yerinde veya çevresinde bulunan tanıkların ifadeleri alınmış mı? Tanık ifadelerinin doğruluğu nasıl teyit edilmiştir ve bu ifadelerde çelişkili noktalar var mı?

 

Analiz: Tanık ifadeleri, olayın nasıl gerçekleştiği hakkında bilgi verebilir. İfadelerin doğruluğu ve çelişkili noktalar, olayın detaylarını anlamak için analiz edilmelidir.

 

Soru 10: Zanlılar hakkında geçmişte yapılmış herhangi bir suç araştırması veya suç kaydı var mı? Bu bilgilerin mevcut olayla bağlantısı nedir?

 

Analiz: Zanlıların geçmişteki suç kayıtları, onların olaya karışıp karışmadığını belirlemede yardımcı olabilir. Geçmiş suçlar, mevcut olayla ilgili motive veya fırsat sağlayabilir.

 

Soru 11: Olay yerindeki güvenlik kameraları veya izleme cihazlarının kayıtları alındı mı? Bu kayıtlar, olayın zamanlaması veya zanlıların kimliği hakkında bilgi sağlıyor mu?

 

Analiz: Güvenlik kameralarının kayıtları, olayın zamanlaması ve zanlıların kimliği hakkında bilgi sağlayabilir. Bu veriler, olayın çözüme kavuşturulmasına yardımcı olabilir.

 

Soru 12: Cansız bedeni bulan kişilerin ifadeleri alındı mı? Bu ifadeler olayla ilgili ne tür bilgiler sunuyor ve güvenilirlikleri nasıl değerlendiriliyor?

 

Analiz: Cansız bedeni bulan kişilerin ifadeleri, olayın nasıl keşfedildiği hakkında bilgi sağlayabilir. Bu ifadelerin güvenilirliği ve olayın çözümüne katkısı değerlendirilmeli.

 

Soru 13: Olayın gerçekleştiği bölgedeki toplumsal ve ailevi dinamikler, zanlıların motive olmasına neden olabilecek herhangi bir faktör içeriyor mu?

 

Analiz: Bölgesel ve ailevi dinamikler, suçun motive olmasına neden olabilecek faktörleri belirlemek için analiz edilmelidir. Bu dinamikler, zanlıların olaya karışma olasılığını etkileyebilir.

 

5.Sonuç ve Öneriler

Narin Güran’ın kaybolması ve ölümünün kriminal incelemesi, kapsamlı bir analiz ve titiz bir soruşturma süreci gerektirmektedir. Olayın çözümüne yönelik olarak yukarıda belirtilen adımların takip edilmesi ve detaylı bir şekilde incelenmesi, adaletin sağlanması açısından kritik öneme sahiptir. Toplumun güvenliğinin sağlanması ve benzer olayların önlenmesi için, etkin bir kriminal analiz süreci yürütülmeli ve ilgili tüm deliller titizlikle değerlendirilmelidir.

 

==============================================================

 

IV. Narin Güran Cinayeti: Şüpheli İfadesinin Kriminolojik ve Hukuki Analizi
Prof. Dr. Dr. Ümit Yazıcıoğlu
 
İfadede alınırken sanığa sorulan sorular, olayın çözülmesine yönelik dikkatli ve titiz bir yaklaşım sergiliyor. Özellikle şüphelinin hareketlerini, olayın gelişimini ve suçun detaylarını netleştirmeye yönelik sorular oldukça önemli. Soruların, olayın farklı boyutlarını açığa çıkarmayı hedeflemesi, suçun işleniş şekli, suç ortakları ve motivasyonları anlamada fayda sağlamış. Özellikle cesedin taşınması, olay anındaki hisler ve Salim Güran’ın rolüne dair sorular, şüphelinin ifadesinin doğruluğunu test etmek açısından yerinde ve etkili görünüyor. Bu sorular, hem fiziksel kanıtlarla hem de psikolojik değerlendirmelerle örtüşen bir yapıya sahip olup, olayın derinlemesine analiz edilmesine olanak tanımakta.
 
Bu ifadenin kriminolojik bir perspektiften akademik olarak değerlendirilmesi, olayın dinamiklerinin daha derin bir analizini gerektirir. Şüphelinin ifadesi, yalnızca bireysel bir suç itirafından ziyade, suçun planlanma şekli, olayın gelişim süreci ve şüphelinin içinde bulunduğu psikolojik ve sosyolojik koşullar açısından incelenmelidir.
 
1. Psikolojik Unsurlar ve Hafıza Boşlukları:
 
Şüphelinin ifadesinde belirli kritik detayları hatırlayamaması, örneğin cesedin sıcaklığı, kıyafetlerin rengi veya taşıma sürecindeki olaylar, olaya dair psikolojik bir savunma mekanizmasının devrede olduğunu düşündürebilir. Kriminoloji literatüründe, bu tür hafıza boşlukları genellikle suçlu veya suç ortağının travmatik bir olaya bilinçli ya da bilinçsiz bir şekilde mesafe koymaya çalışmasıyla ilişkilendirilir (Loftus & Palmer, 1974). Özellikle çocuk kurbanlarla ilgili olaylarda, failin zihinsel olarak suça karşı bir "bölünme" yaşaması sıkça gözlemlenir. Bu bağlamda, şüphelinin suçla doğrudan yüzleşemediği, bu yüzden bazı detayları bilerek veya bilinçsizce gizlemeye çalıştığı düşünülebilir.
 
2. Güç Dinamikleri ve İlişkiler:
İfadede Salim Güran'ın şüpheli üzerindeki etkisi açıkça görülmektedir. Salim Güran'ın olayın planlanması ve cesedin taşınması sürecindeki direktifleri, şüphelinin bu talimatlara sorgusuz sualsiz uymasıyla bir tür hiyerarşik yapı ve güç ilişkisi olduğu izlenimini vermektedir. Kriminolojik çalışmalarda sıkça rastlanan bu tür suç ortaklıklarında, failin lider figürüne (Salim Güran) duyduğu korku, baskı ya da güven, olayın gerçekleşme şekli üzerinde büyük bir etkiye sahiptir (Clarke & Felson, 1993). Bu durumda, Salim Güran'ın baskın bir figür olduğu, şüphelinin ise suçun icrasına yönlendirilen daha pasif bir aktör olduğu öne sürülebilir.
 
3. Suçun Zamanlaması ve Planlanması:
Şüphelinin, olayın öncesinde finansal sıkıntılarla mücadele ettiğini belirtmesi ve Salim Güran'ın ödemeyi mısır hasadından sonra yapacağına dair vaatte bulunması, suçun ekonomik motivasyonlarla ilişkilendirilme olasılığını artırmaktadır. Ekonomik baskının, bireyleri suça yönelten önemli bir faktör olduğu kriminolojik literatürde geniş yer bulmaktadır (Agnew, 2001). Bu bağlamda, şüphelinin içinde bulunduğu ekonomik çaresizlik, onu suç işlemeye veya suç ortaklığına zorlayan temel etkenlerden biri olarak değerlendirilebilir.
 
4. Olayın Planlanması ve İnfaz Süreci:
İfadedeki detaylar, olayın spontane değil, planlı bir infaz olduğuna dair bulgular sunmaktadır. Cesedin taşınma şekli, gömülme yeri ve olayın ardından yapılan örtbas etme girişimleri, organize suçların tipik özelliklerini taşımaktadır (Sutherland, 1949). Bu tür suçlarda, fail ya da suç ortakları suçun sonucunda yakalanma riskini minimize etmeye çalışırken, olayı saklama ve delilleri yok etme konusunda organize bir strateji izlerler. İfadedeki bazı çelişkiler, bu stratejinin başarıya ulaşamadığını göstermektedir.
 
5. İkinci Şahısların Rolü:
Şüpheli, olay sırasında etrafta başka kişilerin olmadığını belirtmesine rağmen, olayın organize yapısı ve diğer aile üyelerinin ifadelere dolaylı olarak dahil edilmesi, olayın yalnızca iki kişi arasında gelişmediğini düşündürebilir. Aile üyeleri arasındaki ilişkilerin daha derinlemesine incelenmesi, olası bir aile içi suç ortaklığı veya şüphelinin baskı altında kalıp kalmadığının tespiti açısından önemlidir (Cohen & Felson, 1979). Bu bağlamda, suçun arkasındaki sosyolojik dinamikler, bireysel suç motivasyonlarının ötesinde kolektif bir yapıya işaret ediyor olabilir.
 
6. Sonuç:
Bu ifadenin kriminolojik analizi, olayın bireysel bir suçtan ziyade, aile içi güç dinamikleri ve ekonomik baskılarla şekillenen organize bir suç olduğu ihtimalini ortaya koymaktadır. Şüphelinin psikolojik savunma mekanizmaları, olayın detaylarını hatırlamama durumu ve Salim Güran ile olan ilişkisi, bu cinayetin arka planındaki derin motivasyonların daha dikkatlice incelenmesini gerektirmektedir. Bu bağlamda, şüphelinin rolü, yalnızca suç ortağı mı yoksa suçu işleyen kişi mi olduğunun daha kapsamlı bir şekilde araştırılması gerektiği açıktır.
 
Soruşturma makamlarının olayın aydınlatılmasındaki titiz ve profesyonel yaklaşımı, adaletin sağlanması adına büyük önem taşımaktadır. İtirafları detaylı bir şekilde inceleyip, psikolojik ve sosyolojik unsurları göz önünde bulundurarak yürütülen soruşturma, suça dair tüm yönlerin objektif ve kapsamlı bir şekilde değerlendirilmesini sağlamaktadır. Bu titiz çalışma, suçun tüm boyutlarıyla açığa çıkmasına ve adaletin tecelli etmesine önemli katkılar sunmaktadır.
 
V. Narin Güran Cinayeti: İtirafçının İfadesinin Kriminolojik Açıdan Derinlemesine Sorgulanması İçin Hazırlanan Sorular ve Analizleri
İtirafçı ifadelerinin doğruluğunu test etmek ve olayın detaylarını daha iyi anlamak için derinlemesine sorular sormak oldukça önemlidir. Kriminolojik analizlerde, şüphelinin motivasyonlarını, olayın gelişimini ve itirafın güvenilirliğini ortaya çıkarmak için sorulan sorular, suçun aydınlatılmasında kilit rol oynar. İşte bu çerçevede hazırlanan 20 soru ve her birinin analizini sunuyorum:
 
Sorular
Olay sırasında herhangi bir baskı altında mıydınız? Eğer öyleyse, bu baskı kimden geliyordu?
 
Bu soru, şüphelinin suç işleme sırasında bir zorlama altında olup olmadığını anlamak için sorulur. Baskı altında yapılan itiraflar genellikle doğru olmayabilir.
 
Salim Güran size suçu işledikten sonra ne yapmanız gerektiğini mi söyledi, yoksa kendi başınıza mı karar verdiniz?
 
Bu soru, Salim Güran’ın olaydaki rolünü ve şüphelinin kendi inisiyatifiyle mi yoksa bir yönlendirme sonucu mu hareket ettiğini anlamaya yardımcı olur.
 
Olay sırasında cesedin taşınma aşamaları hakkında eksik ya da yanlış hatırladığınız başka detaylar var mı?
 
Suçun işlenme süreciyle ilgili eksik veya çelişkili hatırlanan bilgiler, olayın kurgulanmış olabileceğini gösterebilir. Bellek boşlukları, stresin etkisiyle ortaya çıkabilir.
 
Salim Güran'ın olay sırasında veya sonrasında size herhangi bir maddi kazanç vaat etti mi?
 
Şüphelinin maddi kazanç beklentisiyle hareket edip etmediği, suçun ekonomik motivasyonları olup olmadığını anlamak için önemlidir.
 
Olay sırasında başka tanıklar ya da sizi görebilecek başka kişiler var mıydı?
 
Tanıkların olup olmadığının belirlenmesi, ifadenin doğruluğunu sınamaya ve olası alibileri araştırmaya yarar.
 
Narin Güran'ın ölümü anında yanında başka bir kişi var mıydı, olayı gören kimse oldu mu?
 
Eğer başka bir kişi olaya tanıklık ettiyse, bu kişinin ifadesi şüphelinin anlatısındaki boşlukları doldurabilir ve suçun çözümüne katkıda bulunabilir.
 
Salim Güran'ın cesedi saklamaya yönelik talimatları konusunda detayları neden hatırlayamıyorsunuz?
 
Şüphelinin bazı detayları hatırlamaması, travmatik olaylar sonrasında yaşanan bellek boşluklarıyla ilişkili olabilir veya bilinçli bir saklama durumu olabilir.
 
Salim Güran'ın size verdiği talimatlar arasında sizi tehdit ettiği ya da zorladığı bir an oldu mu?
 
Şüphelinin suç işleme motivasyonlarının anlaşılması için önemli bir sorudur. Zorlanarak suça karışmış olması, ifadenin doğruluğunu etkileyebilir.
 
Suçu işledikten sonra Salim Güran’la tekrar buluştunuz mu, buluştuysanız ne konuştunuz?
 
Olay sonrasında yaşanan diyaloglar, suçun organize mi yoksa anlık mı işlendiğini anlamak açısından önemlidir.
 
Olay günü tam olarak ne kadar zaman aralığında Narin Güran ile yalnız kaldınız?
Şüphelinin olayı tek başına mı yoksa bir başkasıyla mı gerçekleştirdiğini anlamaya yardımcı olur. Bu, iş birliği veya tek başına işlenen suç arasında fark yaratabilir.
 
Olaydan önce ve sonra Salim Güran’ın hareketlerini gözlemlediğinizde dikkat çeken herhangi bir davranışı oldu mu?
 
Suç sonrası davranışlar, suçluluk psikolojisinin belirtilerini içerebilir ve Salim Güran’ın suçtaki rolünü anlamaya yardımcı olabilir.
 
Olayın yaşandığı yere gidene kadar Salim Güran ile konuşmalarınızda dikkat çeken bir şey oldu mu?
 
Olay yerine giderken yapılan konuşmalar, suçun planlanıp planlanmadığını ve şüphelinin ne kadar bilgisi olduğunu anlamak için önemlidir.
 
Salim Güran neden cesedin dere yatağına gömülmesini istedi, başka bir yer seçme ihtimali üzerinde konuştunuz mu?
 
Cesedin gömüldüğü yerin neden seçildiği, suçun organize edilip edilmediği hakkında ipuçları verir.
 
Salim Güran’ın daha önce benzer bir suç işlediğine dair bir bilgi ya da şüphe taşıyor musunuz?
 
Bu soru, şüpheli ya da Salim Güran'ın suç geçmişi olup olmadığını öğrenmek için sorulur. Bu tür bilgi, suçun organize bir yapıya sahip olup olmadığını gösterir.
Olay sırasında kendinizi tehdit altında hissettiniz mi, bu durumda neden polise başvurmadınız?
 
Şüphelinin, suça zorlanmış olup olmadığını anlamak için kilit bir sorudur. Tehdit altında olma durumu, ifadenin doğruluğunu etkileyebilir.
 
Olayla ilgili telefon kayıtları veya mesajlaşmalar bulunuyor mu? Salim Güran ile iletişim kurduğunuz araçlar nelerdi?
 
Telefon kayıtları ve mesajlaşmalar, olayın planlanması veya suçun işlenmesi sürecindeki detayları doğrulamak için önemli bir kanıt olabilir.
 
Cesedi saklama sürecinde neden çuval kullandınız, bu karar size mi ait yoksa Salim Güran mı önerdi?
 
Cesedi saklama yöntemi, suçun nasıl ve neden organize edildiğine dair ipuçları verir. Bu soruyla şüphelinin ne kadar bağımsız hareket ettiği anlaşılabilir.
 
Salim Güran cesetle ilgili herhangi bir şey söylerken size karşı tehditkar mıydı, eğer öyleyse bu durumu neden daha önce bildirmediniz?
 
Şüphelinin baskı altında olup olmadığını ve bu baskıyı neden daha önce paylaşmadığını öğrenmek için önemlidir.
 
Salim Güran dışında, bu olayla ilgili başka kimseyle konuşma veya yardım alma girişiminiz oldu mu?
 
Olay hakkında başka bir kişiyle yapılan görüşmeler, ifadenin doğruluğunu teyit etmeye yardımcı olabilir.
 
Olayın ardından Salim Güran’la tekrar görüşmekten kaçındınız mı, yoksa normal bir ilişkiye devam ettiniz mi?
 
Suç sonrası ilişki, şüphelinin suçla olan bağını ve olayın ardından ne tür psikolojik bir durumda olduğunu anlamak için önemlidir.
 
Analiz
Bu sorular, ifadenin doğruluğunu sorgulamak ve olayın psikolojik, sosyal ve kriminolojik unsurlarını derinlemesine anlamak için tasarlanmıştır. Özellikle, şüphelinin olaya nasıl dahil olduğu, olay sırasında yaşanan bellek boşluklarının nedenleri, Salim Güran’ın olaydaki yönlendirici rolü ve şüphelinin üzerindeki baskı analiz edilmiştir. İfadelerde çelişkiler, bellek boşlukları ve tehdit altında olma iddiaları, olayın kurgulanmış ya da eksik anlatılmış olabileceğini düşündürebilir. Bu soruların yanı sıra, olayı çevreleyen sosyal dinamikler, şüphelinin ekonomik durumu ve güç ilişkileri de analiz edilerek olayın daha net bir şekilde aydınlatılmasına yardımcı olunabilir.
 
Bu sorularla elde edilen yanıtlar, ifadenin güvenilirliğini sınama ve suçun tam kapsamını ortaya koyma açısından önemli bilgiler sağlayacaktır.

 

 

 

 

Empfehlen Sie diese Seite auf:

Druckversion | Sitemap
{{custom_footer}}