Cemal Kaşıkçı cinayetinde cevap arayan sorular.

Cemal Kaşıkçı cinayetinde cevap arayan sorular.

Ümit Yazıcıoğlu

Gazeteci Cemal Kaşıkçı, nişanlısıyla evlenebilmesi için gereken evrakları alma maksadıyla 2 Ekim 2018 tarihinde Suudi Arabistan Krallığı'nın İstanbul Başkonsolosluğuna girdi ve bir daha çıkmadı. Türk yetkililer isim vermeden yaptıkları ilk açıklamalarda Kaşıkçı'nın Başkonsoloslukta öldürüldüğünü söylüyorlardı. Riyad bu açıklamaları ilk başta reddetse de sonunda Kaşıkçı'nın’’ sorgu sırasında çıkan bir kavgada kazara öldüğünü’’[1]  kabul etti. Ayrıca Suudi Arabistan gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın, Veliaht Prens Muhammed bin Selman ile hiçbir ilişkisi olmayan ajanlar tarafından "korsan bir operasyon" ile öldürüldüğünü söylüyor[2]

Bu arada belirtmek gerekir ki, Suudi Arabistan’da evlenme işlemlerini yapma yetkisi veya yükümlülüğü mezun[3] adı verilen görevlilere ve hâkimlere aittir. Mezunların ve hâkimlerin evlenme işlemleriyle ilgili yetki alanları farklıdır. Ayrıca mezun sadece evlenme işlemi yapmaya yetkili iken, hâkimin yargılama ve ispat işlemleriyle ilgili başka görevleri de vardır. Suudi Arabistan’da resmî olarak evlenme akdi işlemleri yapıldığı gibi gayr-ı resmî olarak gerçekleştirilen nikâh akitlerinin daha sonra mahkemede tespit ve tescil edilmesi de söz konusudur. Bu ikincisi bir evlenme işlemi olmayıp evliliği “ispat işlemi” sayılmaktadır. Cemal Kaşıkçı dünyaca tanınmış bir gazeteci ve Suudi Arabistan vatandaşı olarak kanunları ve evlenme prosedürünü bilen birisi. Ayrıca hanedanla problemleri olan, hanedanı eleştirdiği için yurt dışına çıkan bir insan olarak niçin konsolosluğa giderek hayatını tehlikeye atıyor? Kendisi yerine evlenme işlemleri için gerekli olana belgelerin temini için, niçin bir noter veya avukat aracılığıyla müracaatta bulunmuyor? Acaba Kaşıkçıyı evlenme işlemleri için gerekli olan belgelerini şahsen konsolosluktan alması için konsolosluğa yönlendiren birilerimi vardı? 

Niçin Hatice Cengiz ve Cemal Kaşıkçı İstanbul Belediyesi Evlenme dairesi aracılığı, Türk Diş İşleri bakanlığını bilgilendirip, Cemal Kaşıkçıyla evlenebilmesi için gerekli olan belgeleri Suudi Arabistan’dan istetmedi? Niçin dini nikah kıyıp, kıyılan bu dini nikahı daha sonra Suudi Arabistan mercilerinde resmi nikaha çevirtmedi? Zira yukarda da belirttiğim gibi Suudi Arabistan’da resmî olarak evlenme akdi işlemleri yapıldığı gibi gayr-ı resmî olarak gerçekleştirilen nikâh akitlerinin daha sonra mahkemede tespit ve tescil edilmesi de söz konusudur. Bu ikincisi bir evlenme işlemi olmayıp evliliği “ispat işlemi” sayılmaktadır. Bu yolu nişanlı çift niçin denemedi? Nişanlı çift aynı evde belli süre kaldıklarına göre ve ikisi de Müslüman olduğuna göre, dini nikahları vardı düşüncesindeyim. Buna nazaran niçin Cemal Kaşıkçı konsolosluğa evlik belgelerini almak için  müracaat ediyor, niçin hayatını bile bile tehlikeye atıyor? 

Kriminoloji suçun açıklamasını yapan, suçlu davranışın nedenlerini inceleyen, suçun önlenmesi ve suçlulukla mücadele ile ilgilenen bir bilimsel öğretidir. Bu çalışmada Suudi Arabistan yönetimi neden Cemal Kaşıkçı’yı öldürmek istedi? sorusuna meselenin, siyasi, hukuki, sosyolojik ve kriminolojik yanını değerlendirerek cevap vermeye çalışacağım.   

Halen Kaşıkçı cinayeti üzerine yapılan yorumlar vakanın Prens’in marifeti olduğunu varsayan kamp ile Prens’e karşı bir komplo olduğunu varsayan kampın tartışması üzerinden yürüyor. İlk önce doğrudan doğruya Suudi Arabistan Krallığı’nın Cemal Kaşıkçı’yı diplomatik skandala yol açacak bir mekânda öldürmesi anlamsız veya saçma gözükse de- gerek küresel ölçekte gerekse bölgesel spektrumda son yıllarda meydana gelen olaylarda rasyonalite, makul olma, ölçülü yaklaşım kaygısının neredeyse tamamen ortadan kalktığı fark edildiğinde, bu cinayette rasyonalite aranmaması gerektiği sonucuna varırız.